Od redakcji
Kolejny numer „Latopisów Akademii Supraskiej” stanowi drugą część naukowego tryptyku, poświęconego życiu artystycznemu prawosławia w Rzeczypospolitej. W ubiegłym roku ukazał się tom Obraz - słowo - litera (red. M. Kuczyńska, A.Z. Nowak, Białystok-Kraków 2021), skoncentrowany wokół ikonografii, malarstwa sakralnego, liternictwa i grafiki, tegoroczne materiały są związane z prawosławną hymnografią i śpiewem cerkiewnym na ziemiach Rzeczypospolitej na przestrzeni wieków. Trzeci punkt tego spójnego programu, przewidziany na przyszły rok, dotyczy materialnych form trwania i przestrzeni pamięci, a więc architektury, urbanistyki, cmentarzy, krzyży, pomników itp. i zostanie wydany w Roku Jerzego Nowosielskiego.
Zamiarem redakcji było objęcie zainteresowaniem badaczy wszystkich warstw i aspektów tradycji hymnograficznej i euchograficznej (twórczości oryginalnej i przekładowej, tekstologii na materiale rękopisów i starych druków), a w zakresie śpiewu przedstawienie cerkiewnych tradycji śpiewu, poprzez badanie poszczególnych zabytków (zwłaszcza Irmologionu Supraskiego), zapisów muzycznych, różnorakich wzajemnych powiązań muzyki, tekstu i obrzędu oraz praktyki wykonawczej w obrębie tradycji lokalnej i panprawosławnej. Na tym polu redakcję wspomógł Łukasz Hajduczenia, który w ten sposób pragnął uczcić pamięć ks. Michała Fortu - nato, zmarłego 19 lutego 2022.
Ponieważ w 2022 roku upłynęło 500 lat od ukazania się w Wilnie Małej księgi podróżnej Franciszka Skoryny, będącej znakomitym pomnikiem prawosławnej hymnografii i euchografii słowiańskiej, potraktowaliśmy temat monografii jako okazję do upamiętnienia tego jubileuszu.
Drugą okazją stał się jubileusz prof. Marzanny Kuczyńskiej, niezwykle zasłużonej dla działalności naukowej i wydawniczej naszej Akademii. Многая лета!
Spis treści
Od redakcji
Сергей Темчин
К методологии сопоставительной церковнославянско- древнегрузинской гимнографии: стихира св. Захарии (5 сентября) ....
Димитър Кенанов
Старецът Йоан и преводната Богородична химнография
Bp Andrzej Borkowski
Świadomość grzeszności i pragnienie powrotu do Boga w Wielkim Kanonie św. Andrzeja z Krety
Ks. ihumen Pantelejmon Karczewski
Chrystologia Kanonu św. Andrzeja z Krety na Sobotę Łazarza
Abp Jakub Kostiuczuk
Ewolucje notacji muzycznych. Rola i znaczenie Irmologionu supraskiego w kwestii „deszyfracji” śpiewu neumatycznego
Aleksander Naumow
Franciszek Skoryna jako prawosławny hymnograf
Daniel Sawicki
U progu reform śpiewu cerkiewnego na Rusi. Dziedzictwo mnicha Krzysztofa z Monasteru Cyrylo-Biełozierskiego
Евгений Скурат
Византийский репертуар Супраспъского ирмологиона на примере Херувимской Иоанна Глики. Сравнительный анализ нотолинейной записи херувимской с её невменными аналогами из сербских и византийских рукописей XV-XVII веков
Marcin Abijski
Grecko-bizantyński repertuar w Irmologionie supraskim Bogdana Onisimowicza 1598-1601
Любоу Шпакоуская
Жьіровіцкі Ірмалагіен першай паловы XVII стагоддзя як вьібітньї помнік царкоуна-спеунага мастацтва Рэчы Паспалітай
Marcin Mironowicz
Śpiew cerkiewny w brackich szkołach
Alicja Zofia Nowak
Słowo o Akatyście w XVIII-wiecznym damaskinie z kolekcji berlińskiej w BJ
Protodiakon Rafał Dmitruk
Bohohłasnik Poczajowski
Witali Michalczuk
Historia powstania i środowisko funkcjonowania tzw. Pińskiej partytury 1929 roku
Ks. Ivan Nikulin
Nabożeństwo prawosławne na łamach czasopisma „Woskriesnoje cztienije” (1924-1939): przegląd wstępny
Dominika Kovaćević
Wielkie powieczerze Postu Bożonorodzeniowego w patriarchacie antiocheńskim
Драгиша BojoBnh
Хшьаду година славл>ен>а Пресвете Богородице у cpncKoj поезди ..
Bp Michał Janocha
Cykle Akatystu Bogurodzicy w dawnej Rzeczypospolitej na tle ikonografii bizantyńskiej i postbizantyńskiej
Agnieszka Gronek
Sposób obrazowania troparionu W grobie ciałem w sztuce prawosławnej XVI-XVII wieku
Mirosław Piotr Kruk
Hymny w ikonach Rzeczypospolitej
Varia
Antoni Mironowicz
Pieczęcie i miniatury księcia Izasława Jarosławowieża i jego syna Jaropełka Izasławowieża
Teksty i konteksty
Tomasz Hodana
Porada o wierze prawosławnej (tekst zabytku i nota edytorska)
Muzyka cerkiewna -
historia, formy gatunkowe, specyfika w Rzeczypospolitej -
rozmowa Witalija Michalczuka z Łukaszem Hajduczenią
*
Ks. Jarosław Jóźwik
Jubileusz Profesor Marzanny Kuczyńskiej
