Od redakcji

 

Kolejny numer „Latopisów Akademii Supraskiej” stanowi drugą część naukowego tryptyku, poświęconego życiu artystycznemu prawosławia w Rzeczypospolitej. W ubiegłym roku ukazał się tom Obraz - słowo - litera (red. M. Kuczyńska, A.Z. Nowak, Białystok-Kraków 2021), skoncentrowany wokół ikonografii, malarstwa sakralnego, liternictwa i grafiki, tegoroczne materiały są związane z prawosławną hymnografią i śpiewem cerkiewnym na ziemiach Rzeczypospolitej na przestrzeni wieków. Trzeci punkt tego spójnego programu, przewidziany na przyszły rok, dotyczy materialnych form trwania i przestrzeni pamięci, a więc architektury, urbanistyki, cmentarzy, krzyży, pomników itp. i zostanie wydany w Roku Jerzego Nowosielskiego.

Zamiarem redakcji było objęcie zainteresowaniem badaczy wszystkich warstw i aspektów tradycji hymnograficznej i euchograficznej (twórczości oryginalnej i przekładowej, tekstologii na materiale rękopisów i starych druków), a w zakresie śpiewu przedstawienie cerkiewnych tradycji śpiewu, poprzez badanie poszczególnych zabytków (zwłaszcza Irmologionu Supraskiego), zapisów muzycznych, różnorakich wzajemnych powiązań muzyki, tekstu i obrzędu oraz praktyki wykonawczej w obrębie tradycji lokalnej i panprawosławnej. Na tym polu redakcję wspomógł Łukasz Hajduczenia, który w ten sposób pragnął uczcić pamięć ks. Michała Fortu - nato, zmarłego 19 lutego 2022.

Ponieważ w 2022 roku upłynęło 500 lat od ukazania się w Wilnie Małej księgi podróżnej Franciszka Skoryny, będącej znakomitym pomnikiem prawosławnej hymnografii i euchografii słowiańskiej, potraktowaliśmy temat monografii jako okazję do upamiętnienia tego jubileuszu.

Drugą okazją stał się jubileusz prof. Marzanny Kuczyńskiej, niezwykle zasłużonej dla działalności naukowej i wydawniczej naszej Akademii. Многая лета!

 

Spis treści

 

Od redakcji

 

Сергей Темчин

К методологии сопоставительной церковнославянско- древнегрузинской гимнографии: стихира св. Захарии (5 сентября) .... 

 

Димитър Кенанов

Старецът Йоан и преводната Богородична химнография  

 

Bp Andrzej Borkowski

Świadomość grzeszności i pragnienie powrotu do Boga w Wielkim Kanonie św. Andrzeja z Krety

 

Ks. ihumen Pantelejmon Karczewski

Chrystologia Kanonu św. Andrzeja z Krety na Sobotę Łazarza

 

Abp Jakub Kostiuczuk

Ewolucje notacji muzycznych. Rola i znaczenie Irmologionu supraskiego w kwestii „deszyfracji” śpiewu neumatycznego

 

Aleksander Naumow

Franciszek Skoryna jako prawosławny hymnograf

 

Daniel Sawicki

U progu reform śpiewu cerkiewnego na Rusi. Dziedzictwo mnicha Krzysztofa z Monasteru Cyrylo-Biełozierskiego

 

Евгений Скурат

Византийский репертуар Супраспъского ирмологиона на примере Херувимской Иоанна Глики. Сравнительный анализ нотолинейной записи херувимской с её невменными аналогами из сербских и византийских рукописей XV-XVII веков

 

Marcin Abijski

Grecko-bizantyński repertuar w Irmologionie supraskim Bogdana Onisimowicza 1598-1601  

 

Любоу Шпакоуская

Жьіровіцкі Ірмалагіен першай паловы XVII стагоддзя як вьібітньї помнік царкоуна-спеунага мастацтва Рэчы Паспалітай  

 

Marcin Mironowicz

Śpiew cerkiewny w brackich szkołach  

 

Alicja Zofia Nowak

Słowo o Akatyście w XVIII-wiecznym damaskinie z kolekcji berlińskiej w BJ

 

Protodiakon Rafał Dmitruk

Bohohłasnik Poczajowski

 

Witali Michalczuk

Historia powstania i środowisko funkcjonowania tzw. Pińskiej partytury 1929 roku

 

Ks. Ivan Nikulin

Nabożeństwo prawosławne na łamach czasopisma „Woskriesnoje cztienije” (1924-1939): przegląd wstępny   

 

Dominika Kovaćević

Wielkie powieczerze Postu Bożonorodzeniowego w patriarchacie antiocheńskim

 

Драгиша BojoBnh

Хшьаду година славл>ен>а Пресвете Богородице у cpncKoj поезди .. 

 

Bp Michał Janocha

Cykle Akatystu Bogurodzicy w dawnej Rzeczypospolitej na tle ikonografii bizantyńskiej i postbizantyńskiej

 

Agnieszka Gronek

Sposób obrazowania troparionu W grobie ciałem w sztuce prawosławnej XVI-XVII wieku

 

Mirosław Piotr Kruk

Hymny w ikonach Rzeczypospolitej

 

Varia

 

Antoni Mironowicz

Pieczęcie i miniatury księcia Izasława Jarosławowieża i jego syna Jaropełka Izasławowieża 

 

Teksty i konteksty

 

Tomasz Hodana

Porada o wierze prawosławnej (tekst zabytku i nota edytorska)

 

Muzyka cerkiewna -

historia, formy gatunkowe, specyfika w Rzeczypospolitej -

rozmowa Witalija Michalczuka z Łukaszem Hajduczenią

 

*

 

Ks. Jarosław Jóźwik

Jubileusz Profesor Marzanny Kuczyńskiej