Tytuł: Słownik Polskiej Terminologii Prawosławnej
Pod redakcją ks. Wiesława Przyczyny, Katarzyny Czarneckiej, ks. Marka Ławreszuka
Wydawca Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
ISBN 978-83-7431-738-2
Rok wydania 2022
Wymiary: 24,5 x 17,5 cm
Ilość stron: 606
Oprawa: twarda

    Niniejszy słownik jest poświęcony polskiej terminologii prawosławnej. Można ją rozpatrywać z punktu widzenia językoznawczego lub teologicznego. Autorzy słownika wybrali perspektywę lingwistyczną - terminologię prawosławną (również teologiczną) analizują w ramach teolingwistyki, którą Aleksander i Halina Gadomscy uważają za „dział językoznawstwa o charakterze nauki świeckiej, ponadnarodowej i ponadreligijnej ze zmiennymi profilami badań” .
     Oznacza to, że teolingwistyka jest subdyscypliną językoznawczą badającą język, a zarazem opisującą pewien wycinek życia religijnego danej wspólnoty. Ma ona charakter ponadnarodowy, tzn. nie ogranicza się w swoich analizach językoznawczych do jednej narodowości lub jednej grupy etnicznej, lecz zajmuje się językiem różnych grup narodowościowych i etnicznych. I jest też ponadreligijna, czyli niezwiązana z żadną wspólnotą religijną, choć może badać język każdej z nich.
    Powyższe cechy teolingwistyki znajdują odzwierciedlenie i w niniejszym słowniku. Terminologię prawosławną (w tym teologiczną) bada się w nim na płaszczyźnie językoznawczej, a nie teologicznej. Analizowany zbiór nie został ograniczony wyłącznie do terminów rdzennie polskich, lecz poszerzono go o określenia współcześnie używane przez prawosławnych obywateli Polski związanych narodowościowo lub kulturowo z językiem rosyjskim, białoruskim, ukraińskim lub łemkowskim. Wreszcie omawianej w słowniku terminologii nie wiąże się tylko z religią prawosławną, lecz także z terminologią chrześcijańską sprzed podziału Kościoła w 1054 r. lub z terminologią Kościoła rzymskiego.

     Słownik zawiera 426 stron artykułów hasłowych, w tym około 4000 haseł w języku polskim, które zostały uzupełnione o odpowiedniki greckie, cerkiew- nosłowiańskie i angielskie. Wśród haseł słownikowych odnajdziemy wszystkie specyficzne terminy wykorzystywane w polskim prawosławiu. W słowniku zarejestrowano zarówno formy oficjalne, jak i potoczne, aktualne i historyczne, zgodne z polskimi zasadami ortograficznymi oraz te, które wydają się zapożyczeniami z języka greckiego lub cerkiewnosłowiańskiego. [...] Słownik z całą pewnością będzie wykorzystany z jednej strony przez profesjonalnych publicystów, naukowców i tłumaczy, a z drugiej - przez rzeszę wiernych Cerkwi prawosławnej.
Abp prof dr hab. Sawa Hrycuniak

     Słownik polskiej terminologii prawosławnej to dzieło wyjątkowe, monumentalne i od dawna w naszym kraju wyczekiwane: wyjątkowe - gdyż to pierwsze gruntowne opracowanie odpowiadające na palącą potrzebę uporządkowania oraz ujednolicenia tenninologii prawosławnej, wyrażaną przez środowiska naukowe, duchowieństwo i wiernych; monumentalne - gdyż zawiera prawie 4000 haseł i definiowanych połączeń wyrazowych, trzy indeksy językowe oraz indeks form niepoprawnych; od dawna wyczekiwane - gdyż umożliwi lepsze przedstawienie i zrozumienie skarbów prawosławia w wymiarze dogmatycznym, liturgicznym, pastoralnym, historycznym, kulturowym i obrzędowym.
Prof. dr hab. Krzysztof Leśniewski

     Słownik jest napisany profesjonalnie i zawiera bogaty oraz dobrze opracowany i ustrukturyzowany materiał dotyczący polskiej terminologii prawosławnej. Podstawy naukowe słownika i przyjęte w nim zasady zostały szczegółowo opisane w obszernym wstępie. Dzieło to będzie przydatne dla szerokiego grona osób zainteresowanych problematyką prawosławną.
Prof. dr hab. Sergejus Temćinas

     Przedstawione do recenzji opracowanie zasługuje na wysoką ocenę. Wydanie go drukiem (a także w formie elektronicznej) z jednej strony zapełnia istotną lukę w polskiej literaturze dotyczącej prawosławia, które stanowi niezbywalny komponent kultury Rzeczypospolitej, z drugiej zaś - jest ważnym wkładem do polskich badań leksykograficznych i do nauki o języku religijnym.
Prof dr hab. Aleksander Naumow