Ikona na twardej płycie mdf
ŁUKASZ, biskup Krymu, wyznawca (Swiatitiel Łuka, jepiskop krymskij, ispowiednik), 29 maja/11 czerwca i niedziela po 25 stycznia/7 lutego (Sobór nowych męczenników rosyjskich).
Święty Łukasz (Walenty Wojno-Jasieniecki) urodził się 27 kwietnia 1877 r. w Kerczu (Krym). Po ukończeniu gimnazjum zdecydował poświęcić swe życie w zawodzie, który "przyniesie pożytek ludziom cierpiącym". Wybór padł na medycynę. Po skończeniu wydziału nauk medycznych o specjalności chirurgia w Kijowie, rozpoczął działalność lekarską i naukową. Zawiera też związek małżeński, z którego rodzi się czworo dzieci. W 1919 r. obejmuje posadę naczelnego lekarza dużego szpitala w Taszkiencie. Wkrótce umiera jego żona, Anna. Po jej śmierci, święty poświęca się działalności naukowej oraz bierze aktywny udział w życiu religijnym miasta. Występuje publicznie, prowadząc wykłady poświęcone Pismu Świętemu, zabiera głos w sprawach ważnych dla diecezji, prowadzi publiczne dyskusje z wrogami religii. Podczas jednego ze spotkań bractwa, biskup taszkieński Innocenty powiedział do dr. Walentego: "Doktorze, pan powinien zostać kapłanem".
Święcenia diakońskie przyjmuje podczas kolejnej niedzielnej liturgii, a kapłańskie po tygodniu, w święto Spotkania Pańskiego, w 1921 r. Po trzech latach przyjmuje postrzyżyny mnisze z imieniem św. apostoła, lekarza Łukasza. Biskupem pomocniczym diecezji taszkieńskiej zostaje 31 maja 1923 roku, po uprzednim wyborze przez wiernych lokalnych parafii. Chirotonia odbywa się w pełnej tajemnicy w Samarkandzie, przy udziale przebywających tam zesłanych hierarchów.
Wkrótce przychodzi mu się zmierzyć z bezbożnym reżimem. Bolszewicy trzykrotnie aresztowali świętego i zsyłali w różne rejony Syberii, nawet za krąg polarny. Nie przeszkodziło to jednak hierarsze głosić Słowo Boże i umacniać wiernych, a także przeprowadzać skomplikowane operacje. W okresie II wojny światowej biskup Łukasz został głównym chirurgiem ewakuowanego szpitala w Kraju Krasnojarskim. Bardzo polubili go ranni żołnierze, którzy niejednokrotnie zawdzięczali mu życie. Trud wojny przyniósł kolejne prace z dziedziny chirurgii, powszechne uznanie w świecie naukowym oraz godność arcybiskupa. Święty uważał, że jego praca naukowa przyciągnie do prawosławia wiele uczonych osób. Tak też i się stało.
W maju 1946 arcybiskup przybywa do Krymu zajmując symferopolską katedrę. Dzieląc się doświadczeniem chirurgicznym z lekarzami, obiadami z biednymi, siłą ducha z wątpiącymi władyka Łukasz zdobywa u wielu szacunek i uznanie, także u niewierzących. Do końca swoich dni, nawet będąc niewidomym, głosi Słowo Boże. Biskup Łukasz odchodzi do Pana 11 czerwca 1961 r., w dzień pamięci Wszystkich Świętych Ziemi Ruskiej. Nie opuszcza jednak swojej owczarni. Tak jak za życia, tak i po śmierci, dzięki jego wstawiennictwu wiele osób otrzymuje cudowne uzdrowienia.
W maju 1996 r. władyka Łukasz został zaliczony do grona świętych przez lokalny Synod Cerkwi Ukraińskiej, a w 2000 r. jubileuszowy Sobór Biskupów Rosyjskiej Cerkwi zalicza go do Soboru nowych męczenników rosyjskich. Relikwie świętego znajdują się w katedralnej cerkwi Świętej Trójcy w Symferopolu (w Polsce cząsteczka relikwii znajduje się w parafialnej cerkwi w Słupsku).
Imię Łukasz prawdopodobnie pochodzi od łacińskiego imienia Lucas oznaczającego "pochodzący z Lukanii" (kraina w pd. Włoszech). Inne znaczenie wywodzi się od łacińskiego słowa lucius - "urodzony o świcie" lub "ten, który wstaje o świcie".
opr. Piotr Makal
