Ikonka papierowa
wys. 7,7 cm

FILIP, apostoł (Apostoł Filipp), 14/27 listopada i 30 czerwca/13 lipca (Sobór dwunastu apostołów).

Urodził się w mieście Betsaida w Galilei. Był rodzonym bratem apostołów Piotra i Andrzeja oraz wielkim znawcą Pisma Świętego, które zgłębił jeszcze w młodości. Prawdopodobnie był żonaty i miał dzieci.

Filip posłuchawszy słów Chrystusa "idź za mną" (J 1,43), stał się Jego gorliwym wyznawcą oraz jednym z dwunastu najbliższych Mu apostołów. Na jego prośbę "Panie, pokaż nam Ojca..." (J 14,8) w czasie Ostatniej Wieczerzy, Chrystus odparł: "Kto Mnie zobaczył, zobaczył także i Ojca... Ja jestem w Ojcu, a Ojciec we Mnie" (J 9-10).

Po wniebowstąpieniu Chrystusa, Filip głosił Słowo Boże w Galilei, gdzie wskrzesił zmarłe dziecko. Stamtąd udał się do Grecji, by szerzyć chrześcijaństwo wśród osiedlonych tam Żydów. Tam powołał też miejscowego biskupa. Następnie skierował się do Syrii, czyniąc po drodze wiele cudów. Podburzani przez faryzeuszy Żydzi, podpalili dom, w którym zatrzymał się na jakiś czas.

Po opuszczeniu Syrii apostoł udał się do Azji Mniejszej i Liddy. Wszędzie głosił Słowo Boże i był za to prześladowany. W podróżach towarzyszyła mu jego siostra Mariamna i apostoł Bartłomiej. Przebywając we Frygii, osiemdziesięciosiedmioletni Filip z rozkazu miejscowego władcy został aresztowany, wtrącony do więzienia i skazany na ukrzyżowanie.

Apostoł poniósł męczeńską śmierć za cesarza Domicjana (81-96) będąc powieszonym głową w dół na krzyżu zawieszonym na drzewie. Inna wersja mówi o jego ukrzyżowaniu, a następnie ukamienowaniu. Miało to miejsce w Hierapolis w Azji Mniejszej. Jego ciało pogrzebała rodzona siostra. W 560 r. zostało ono uroczyście przeniesione do Rzymu, gdzie do dziś znajduje się w świątyni Dwunastu Apostołów.

Filip uważany jest za patrona rolników, którzy modlą się do niego o opiekę nad zasiewami i owocne żniwa.

W ikonografii wczesnochrześcijańskiej i bizantyjskiej apostoł przedstawiany jest jako bezbrody młodzieniec bez szczególnych cech indywidualnych. Ma na sobie zwykłe szaty, jakie nosili inni apostołowie, a w ręce księgę lub zwój, charakterystyczne również wyobrażeniom innych uczniów Chrystusa. Sztuka zachodnia przedstawia go natomiast jako starszego, brodatego i często łysego mężczyznę z krzyżem bądź belką od krzyża jako atrybutem. Niekiedy apostoł trzyma w ręce kamienie - znak męczeństwa, innym znów razem towarzyszy mu anioł. W Kościele rzymskokatolickim jest czczony jako patron czapników i pilśniarzy oraz Antwerpii.

Podobnie jak inni apostołowie spośród dwunastki, Filip obecny jest na wielu ikonach przedstawiających sceny z życia Chrystusa (m.in. Wjazdu Pańskiego do Jerozolimy, Ostatniej Wieczerzy, Zmartwychwstania Pańskiego, Wniebowstąpienia Pańskiego), jak też na ikonie Zesłania Świętego Ducha na Apostołów i Zaśnięcia Matki Bożej.

Imię Filip pochodzi od greckich słów philos - "miły, miłośnik" i hippos - "koń", oznacza więc "miłośnika, znawcę koni".

opr. Jarosław Charkiewicz