Ikona papierowa (kartonik)
Format: 12 x 17 cm
Z tyłu Troparion w językach: cerkiewnosłowiańskim i polskim
Ikona Zaśnięcia Bogarodzicy
Zaśnięcie Bogarodzicy jest ostatnim w roku liturgicznym świętem z liczby dwunastu. Jest to święto nieruchome, obchodzone w dniu 15/28 sierpnia. Pierwsze przedstawienia ikonograficzne Zaśnięcia pochodzą z czasów powstania samego święta - V-VI w., lecz jego schemat ikonograficzny wykształcił się ostatecznie dopiero w sztuce bizantyjskiej IX wieku.
Pomimo maryjnego charakteru wydarzenia przedstawianego na ikonach Zaśnięcia, jego centralną postacią nie jest Matka Boża, lecz Chrystus. W centrum przedstawienia znajduje się Zbawiciel stojący przy łożu Swej Matki w nimbie krzyżowym i spoglądający na jej ciało, spoczywające na ozdobnym łożu (marach). W lewej dłoni trzyma jej duszę w postaci niemowlęcia owiniętego w pieluszki. Chrystus przybył po duszę Matki w otoczeniu aniołów, ze wspaniałością równą Przemienieniu. Postać odzianego w czerwono- lub żółto-złote szaty Chrystusa otoczona jest podwójną mandorlą, w wewnętrznym kręgu której znajdują się czterej aniołowie trzymający w dłoniach świece.
Poniżej Chrystusa przedstawione jest złożone na wysokim łożu ciało Matki Bożej, głowa której wsparta jest o poduszkę, a dłonie złożone na piersi. Ma ona przy tym pozę osoby bardziej pogrążonej w głębokim śnie niż zmarłej.
Przy łożu Bogarodzicy skupiają się dwie grupy apostołów, przy czym spośród dwunastu nie ma apostoła Tomasza. Wśród nich jest za to apostoł Paweł. Za nimi stoi dwóch biskupów w szatach liturgicznych. Jednym z nich jest Dionizy Areopagita. Rozproszeni po odległych miastach i krajach apostołowie, prowadzeni mocą Bożą, stawili się w Jerozolimie w domu Bogarodzicy na Górze Syjon, gdzie rozgrywa się scena. Poza apostołem Piotrem, dzierżącym kadzielnicę, dłonie ich są puste. Łysiejący i długobrody Jan Teolog pochyla się ku głowie Bogarodzicy, a stojący po przeciwległej stronie apostoł Paweł dłońmi w geście pokory przykrytymi szatą z namaszczeniem dzierży jej stopy. Za plecami apostołów i biskupów znajdują się postacie dwóch opłakujących niewiast, które symbolizują wiernych Jerozolimy.
Oszczędna kompozycyjnie ikona z cerkwi św. Gabriela w Zwierkach nie zawiera kilku elementów często spotykanych w prawosławnej ikonografii tego święta: podnóżka ze świecą, którą Maria poleciła zapalić przeczuwając zbliżającą się śmierć, apokryficznej postaci żydowskiego kapłana Attoniusza, który usiłował zniesławić Matkę Bożą, chcąc wywrócić łoże z Jej ciałem, jednak zaledwie go dotknął, pojawił się archanioł Michał z mieczem i obciął mu dłonie, jak też - w górnej części ikony - pasa Matki Bożej, ofiarowanego przez Bogarodzicę apostołowi Tomaszowi, który pojawił się spóźniony.
