Ikonka papierowa
wymiary: 8 x 10 cm
- Pierwszą niedzielę Wielkiego Postu nazywa się Niedzielą Triumfu Ortodoksji. Tego dnia wspominane jest zwycięstwo prawosławia nad herezjami.
Święto ustanowione zostało na pamiątkę przywrócenia kultu ikon, jednak związek obchodów tego święta z postem ma charakter czysto przypadkowy i historyczny. W roku 842 w Konstantynopolu zebrał się sobór, na którym uroczyście postanowiono obchodzić w pierwszą niedzielę wielkiego postu zwycięstwo prawdziwej wiary nad licznymi herezjami, które przez kilka wieków niepokoiły Kościół.
Herezja ikonoklazmu zamyka pewien etap w dziejach Cerkwi – była to ostatnia wielka herezja chrystologiczna w dziejach Kościoła niepodzielonego. Koncentrowała w sobie wszystkie wcześniejsze herezje, zwalczane i pokonane przez Kościół, począwszy od pierwszego soboru powszechnego w Nicei, który potępił arianizm (zaprzeczał boskiej naturze Syna Bożego), a skończywszy na siódmym soborze (także w Nicei), który przezwyciężył właśnie ikonoklazm. Herezja ta kwestionowała ikonę, jednak nie był to spór przede wszystkim o sztukę. Ikonoklazm kwestionował Chrystusa jako obraz Ojca i człowieka jako obraz Boga, dlatego herezja ta miała bardzo dalekosiężne skutki.
Trwające około 120 lat spory obrazoburcze można podzielić na dwa okresy. Pierwszy z nich rozpoczął się w 726 roku, kiedy to Leon III po raz pierwszy zaatakował ikony, a zakończył się w roku 780, gdy cesarzowa Irena przerwała ciąg dotkliwych prześladowań. Stanowisko zwolenników ikon podtrzymały postanowienia VII Soboru Powszechnego. Ikony, obwieścił Sobór, powinny pozostać w świątyniach i należy oddawać im taką samą względną cześć, jaka okazywana jest innym materialnym symbolom – „czcigodnemu i życiodajnemu krzyżowi” i księgom Ewangelii. Nowy atak na ikony rozpoczęty w roku 815 przez Leona V Armeńczyka trwał do 843, kiedy to ikony zostały ponownie, tym razem już na stałe, przywrócone przez cesarzową Teodorę.
Głównym orędownikiem ikon w pierwszym okresie ikonoklazmu był ŚWIĘTY JAN Z DAMASZKU, a w drugim ŚWIĘTY TEODOR STUDYTA.
autor: Ewa Siegień
