Tytuł: Przewodnictwo duchowe w monastycyzmie prawosławnym
Autor: O. Włodzimierz Misijuk
Wymiary: 16,5 x 23,5 cm
Ilość stron: 280
Wydawca: Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska Lublin 2014
ISBN: 978-83-939081-1-0

Przedłożona do recenzji rozprawa doktorska ks. mgr. Włodzimierza Misijuka pt. Przewodnictwo duchowe w monastycyzmie prawosławnym. Studium dogmatyczno-ascetyczne, napisana pod kierunkiem Metropolity prof. zw. dr. hab. Sawy (Hrycuniaka), przedstawia wysokie walory metodologiczno-merytoryczne oraz cechuje ją wymagana poprawność formalna. Poza wszelką wątpliwość stanowi ona ważne osiągnięcie naukowe i jest pracą pionierską w polskojęzycznej literaturze ascetycznej.
Gratuluję Autorowi i Promotorowi, Jego Eminencji Metropolicie, wyników podjętego wyzwania i dziękuję, że mogłem być jej recenzentem. Jej lektura była dla mnie, biskupa i mnicha, bardzo pożyteczna i interesująca.

Bp prof. dr hab. Jerzy (Pańkowski)

Autor podjął tu bardzo ważny i aktualn problem, potwierdzeniem czego jest zarówno sytuacja religijno-moralna wielu współczesnych ludzi, jak i pojawiające się opracowania ukazujące potrzebę duchowego przewodnictwa. Problem rozprawy został postawiony poprawnie pod względem metodologicznym, merytorycznie zaś wartościowo rozwinięty i uzasadniony. Na podkreślenie zasługuje personalistyczno-holistyczne podejście do tytułowego zagadnienia, co pozwoliło ukazać merytoryczną głębię problemu duchowego przewodnictwa i czytelne formy jego realizacji. Problem pracy został też trafnie usytuowany w kontekście współczesnych problemów chrześcijańskiej egzystencji, prezentując postawę troski kapłana-teologa o współczesnego człowieka. Takie podejście do zagadnienia świadczy o znajomości naukowej metodologii Autora rozprawy oraz ukazuje jego rzetelność badawczą, analityczną wnikliwość oraz zdolność formułowania syntetycznych i zasadnych wniosków.

Ks. prof. zw. dr hab. Józef Zabielski

Spis treści
Wstęp                                                                     
I. Podstawy posługi przewodnictwa duchowego w Piśmie Świętym 
1. Podstawy posługi przewodnictwa duchowego w księgach Starego Testamentu
   1.1. Użycie słowa „ojciec” w Starym Testamencie                         
   1.2. Przewodnictwo duchowe w starotestamentowych posługach 
      1.2.1. Przewodnictwo duchowe w posłudze proroka                              
      1.2.2. Przewodnictwo duchowe w posłudze kapłana  
      1.2.3. Przewodnictwo duchowe w posłudze mędrca
   1.3. Posługa przewodnictwa duchowego w typologiach wydarzeń biblijnych
2. Podstawy posługi przewodnika duchowego w Nowym Testamencie  
   2.1. Użycie słowa „ojciec” w Nowym Testamencie                        
   2.2. Przewodnictwo duchowe w posłudze św. Jana Chrzciciela    
   2.3. Przewodnictwo duchowe w posłudze Apostoła Pawła      
3. Przejawy przewodnictwa duchowego w nauczaniu i zbawczym dziele Jezusa Chrystusa 

II. Podstawy posługi przewodnictwa duchowego w Kościele pierwszych wieków   
1. Przewodnictwo duchowe w czasach apostolskich    
   1.1. Nauczyciel jako przewodnik duchowy           
   1.2. Prorok jako przewodnik duchowy
   1.3. Spowiedź jako narzędzie przewodnictwa duchowego         
   1.4. Życie wspólnoty chrześcijan jako przewodnik duchowy    
2. Przewodnictwo duchowe we wczesnym monastycyzmie   
   2.1. Teksty źródłowe przewodnictwa duchowego                  
   2.2. Początki monastycyzmu i jego cele                                 
   2.3. Różne postacie monastycznej drogi                                
   2.4. Przewodnictwo duchowe w poszczególnych rodzajach monastycyzmu 
      2.4.1. Przewodnictwo duchowe u anachoretów  
      2.4.2. Przewodnictwo duchowe w eremach        
      2.4.3. Przewodnictwo duchowe w cenobiach      
   2.5. Ewolucja przewodnictwa duchowego we wczesnym monastycyzmie     

III. Typowe przejawy sprawowania posługi przewodnika duchowego       
1. Ojciec (gr. pater)                                                              
2. Lekarz (gr. iatros)                                                         
3. Nauczyciel (gr. didaskalos)                                           
4. Doradca (gr. sumboulos)                                                
5. Orędownik (gr. presbeutes)                                       
6. Pośrednik (gr. mesites)                                              
7. Poręczyciel (gr. anadochos)                                      

IV. Przewodnictwo duchowe jako posługa charyzmatyczna           
1. Potrzeba odpowiedniego przygotowania do sprawowania posługi przewodnika duchowego  
   1.1. Osobowa relacja z Bogiem                       
   1.2. Czystość serca (gr. kardia)                                
2. Charyzmaty przewodnika duchowego                          
   2.1. Mądrość (gr. sophia)                               
   2.2. Charyzmaty szczególnie istotne w relacjach z bliźnimi   
      2.2.1. Miłość (gr. agape), łagodność (gr. praytes)            
      2.2.2 Współodczuwanie cierpienia (gr. syntonia)             
   2.3. Zdolność rozróżniania rzeczywistości duchowych (gr. diakrisis) 
      2.3.1 Źródła pochodzenia diakrisis                                
         2.3.1.1. Pismo Święte                                               
         2.3.1.2. Własne doświadczenie mnicha                      
         2.3.1.3. Diakrisis jako dar od Boga                             
      2.3.2 Kryteria dostępności diakrisis                             
         2.3.2.1. Posłuszeństwo (gr. hypakoe) i pokora (gr. tapeinosis)      
         2.3.2.2. Asceza (gr. askesis) i modlitwa (gr. proseukhe)            
         2.3.2.3. Czystość serca (gr. kardia) i umysłu (gr. nous)              
      2.3.3 Przejawy działania diakrisis                                                  
         2.3.3.1. Diakrisis jako dar słowa                                       
         2.3.3.2. Diakrisis jako rozróżnianie duchów                       
         2.3.3.3. Kardiognosis – duchowy wgląd w serce                 
         2.3.3.4. Różne sfery działania diakrisis                                  
      2.3.4. Konsekwencje braku diakrisis                                        
   2.4. Duchowy wgląd w czasoprzestrzeń (gr. proorasis)               
   2.5. Moc przemiany otaczającego świata                                     
3. Powinności przewodnika duchowego względem duchowych dzieci       
4. Sakramentalność posługi przewodnictwa duchowego  
                         
V. Warunki poddania się przewodnictwu duchowemu               
1. Wybór przewodnika duchowego                                               
2. Postawa duchowego dziecka wobec przewodnika                     
   2.1. Odrzucenie własnej woli (gr. idion thelema)                       
   2.2. Posłuszeństwo (gr. hypakoe)                                              
   2.3. Ujawnianie myśli (gr. logismoi)                                            
                                                             
VI. Rodzaje zaleceń w przewodnictwie duchowym                  
Zakończenie                                                                               
Tablica chronologiczna                                                                
Wykaz skrótów                                                                             
Bibliografia