Tytuł: Leksykon terminologii prawosławnej rosyjsko-polski z cytatami z tekstów biblijnych
Autor: Helena Fediukina,
Wydawnictwo: Warszawska Metropolia Prawosławna,
Wydanie: Warszawa 2014,
Ilość stron. 272
Wymiary: 16,5 x 24 cm.
Oprawa: miękka
ISBN 978-83-60311-77-6

Wydawnictwo Warszawskiej Metropolii Prawosławnej poszerza zakres swojej działalności na słowniki. Świadczyć może o tym najnowsza przygotowana przez nie publikacja – „Leksykon terminologii prawosławnej rosyjsko-polski z cytatami z tekstów biblijnych”. Autorką książki jest prof. Helena Fediukina z Moskwy. W recenzji wydawniczej znanego slawisty prof. Jurija Łabyncewa czytamy m.in. o niej jako „profesjonalnym kulturologu-poloniście, jednego z najlepszych nauczycieli języka polskiego w Moskwie i autorce dużego badania specjalistycznego, poświęconego współczesnemu życiu prawosławnych w Polsce”. Taka rekomendacja autorki niech wystarczy, aby można było zacytować jej słowa, fragmenty z wprowadzenia do pracy, które najlepiej oddadzą treść słownika:

„Niniejszy leksykon jest dwujęzycznym słownikiem-informatorem zawierającym definicje podstawowych dla Prawosławia terminów, pojęć i realiów. Obejmuje słownictwo wyznaniowe w szerokim zakresie, włączając biblijne słowa-symbole, leksykę teologiczną oraz – w pewnym zakresie – onomastyczną. Pod względem gramatycznym w charakterze haseł występują zarówno rzeczowniki i czasowniki, będące akumulatorami treści w wyrażeniach biblijnych, jak i przymiotniki kreujące obrazowość biblijnego słowa.

Założeniem autorki było ukazanie łączliwości frazeologicznej w ramach idiomów i frazeologizmów występujących w tekstach Pisma Świętego, czyli biblijnej semantyki słowa. Większość haseł zawiera cytaty zarówno biblijne, jak i pochodzące z tekstów liturgicznych, opatrzone odpowiednimi odsyłaczami. Na końcu słownika został zamieszczony dwujęzyczny spis głównych imion świętych Cerkwi.

Słownik jest ukierunkowany na słownictwo prawosławne, co wyróżnia go spośród innych, skądinąd nielicznych, dwujęzycznych słowników terminologii religijnej wydanych w Polsce. Specyfiką danego słownika jest wprowadzenie do jego polskiej części, obok równoważników ogólnopolskich, również odpowiedników funkcjonujących w polskojęzycznym środowisku prawosławnym. W związku z tym, w słowniku znalazła odbicie fonetyczna, semantyczna, słowotwórcza i składniowa odrębność konfesjonalizmów używanych w tym środowisku.

Definicje haseł zostały ułożone z uwzględnieniem wydań encyklopedycznych pochodzących z okresu Rosji przedrewolucyjnej, wznowionych w końcu ubiegłego tysiąclecia, jak również współczesnych edycji zarówno rosyjskich, jak i europejskich, w tym polskich autorów. […]

Słownik, mający charakter komplementarny, składa się z części rosyjskiej i polskiej w układzie symetrycznym. Każde hasło w języku rosyjskim ma polski odpowiednik bądź odpowiedni odsyłacz do innego wyrazu hasłowego.

Większość haseł jest opatrzona komentarzem zarówno w rosyjskiej, jak i w polskiej części. Bez komentarzy pozostawiono wyrazy powszechnie używane i, w związku z tym, niewymagające specjalnych wyjaśnień”.

Adresatem leksykonu wydają się być przede wszystkim tłumacze tekstów literackich i teologicznych oraz osoby zainteresowane polską terminologią konfesjonalną, szczególnie prawosławną. Słownik powinien zatem być użyteczny przede wszystkim w Polsce, gdzie wzrasta zainteresowanie spuścizną patrystyczną oraz doświadczeniem duchowym starców rosyjskich, będąc pomocnym w pracy translatorskiej oraz w rozumieniu teologicznej literatury rosyjskojęzycznej.

Powracając do cytowanego już prof. Łabyncewa, należy przyznać rację jego stwierdzeniu, że „słownik przygotowany przez E.W. Fediukinę z powodzeniem kontynuuje na współczesnym poziomie tradycje znanych w Polsce i za jej granicami słowników, powstałych w drugiej połowie ubiegłego wieku ks. mitrata dr. teologii Aleksego Znosko”. Nadmienić warto, że autorka swoją pracę dedykuje pamięci duchownego i publicysty – ks. arcyprezbitera Terencjusza Teodorowicza – przedwojennego proboszcza soboru św. Marii Magdaleny w Warszawie.