ELIASZ, prorok (Prorok Ilija), 20 lipca/2 sierpnia.

Urodził się w Tezbie Galadzkiej w prostej i biednej rodzinie. O jego życiu opowiada "I Księga Królewska" i "II Księga Królewska".

Żył i wystąpił w charakterze proroka za panowania króla Achaba, który oddając cześć bożkowi Baalowi (słońcu) zmuszał do tego swych poddanych. Aby skarcić Achaba Bóg posłał do niego proroka Eliasza. Ten przepowiedział królowi, iż za jego nieprawość w ciągu najbliższych lat nie spadnie ani kropla deszczu. Tak też się stało. Po trzech i pół roku posuchy, gdy lud cierpiał głód, na rozkaz Boży prorok ponownie przybył do Achaba. Powiedział wówczas władcy i całemu ludowi izraelskiemu, iż klęski spowodowane są tym, iż ludzie zapomnieli o prawdziwym Bogu. Wezwał też lud, aby zebrał się na górze Karmel i złożył ofiary bożkowi Baalowi i prawdziwemu Bogu. Miało się okazać która z ofiar zostanie przyjęta. Dzięki gorliwej modlitwie proroka została przyjęta ofiara prawdziwego Boga. Spadł deszcz, a lud został nawrócony. Odwołując się do tego wydarzenia wierni modlą się do proroka Eliasza o zesłanie deszczu podczas suszy.

Mimo dokonanego cudu żona króla Achaba wciąż prześladowała świętego. W obawie przed nią prorok ukrył się na pustyni, gdzie objawił mu się Chrystus, podtrzymując go na duchu.

Prorok Eliasz żywym został wzięty do nieba, dokąd wzniósł się na wozie zaprzężonym w ogniste konie. To wydarzenie było praobrazem wniebowstąpienia Chrystusa. Gdy ognisty wóz wznosił się do nieba do nóg jego ucznia proroka Elizeusza upadł płaszcz, a wraz z nim dar proroctwa.

W ikonografii wczesnochrześcijańskiej prorok przedstawiany był często jako młodzieniec w tunice i paliuszu. Od wczesnego średniowiecza występuje już jako człowiek stary odziany w długą opończę, wykonaną z koziej skóry. Siwe włosy spadają na ramiona. Ma średniej długości brodę i bose stopy. Zazwyczaj prawą ręką błogosławi, w lewej dzierży zwój z napisem: "Gorliwie stawałem w obronie Pana, Boga Zastępów, gdyż synowie izraelscy porzucili przymierze z Tobą" (1 Kr 19, 10).

Najczęściej przedstawianą sceną z życia proroka jest wniebowzięcie Eliasza na ognistym wozie zaprzężonym w skrzydlate rumaki. Niekiedy wóz proroka zmierza ku niebu po tęczy. U stóp wozu stoi prorok Elizeusz, chwytający spadający płaszcz mistrza. Ponadto proroka Eliasza spotykamy na ikonach Przemienienia Pańskiego, gdy w geście modlitewnym stoi po prawicy Chrystusa.

W tradycji zachodniej rolę atrybutów proroka pełnią kruk i/lub ognisty miecz.

Imię Eliasz pochodzi z języka hebrajskiego i oznacza "moim Bogiem jest Jahwe".

opracował J. Charkiewicz www.cerkiew.pl