Ikona papierowa (kartonik)
Format: 12 x 17 cm
Z tyłu Troparion w językach: cerkiewnosłowiańskim i polskim
Ikona Niewiast przy Pustym Grobie
Kompozycja ikonograficzna Niewiast przy Pustym Grobie jest jednym z dwóch głównych sposobów przedstawiania Zmartwychwstania Pańskiego. Żadna z nich nie przedstawia samego momentu wyjścia Chrystusa z grobu, które Cerkiew prawosławna uważa za niedające się opisać i mogące zniekształcić świętość tego zdarzenia. Unikając wyobrażania nieprzeniknionego przez ludzki umysł aktu Zmartwychwstania Chrystusa, prawosławna ikonografia posługuje się m.in. symboliczną ikoną zastępczą, ukazującą przybycie niewiast z wonnościami do grobu Zbawiciela, aby namaścić Jego ciało. One to były pierwszymi świadkami Zmartwychwstania Pańskiego.
Najwcześniejsze z zachowanych przedstawień tej kompozycji ikonograficznej powstały w połowie III w., a ostatecznie ukształtowała się ona w VI wieku.
Ikona przedstawia dwie niewiasty: Marię Magdalenę i „drugą Marię” (Mt 28,1) w chwili, gdy trzymając w dłoniach naczynia z wonnościami stoją w pozie zdziwienia i godności przed znajdującym się przy grobie aniołem. Według św. Jana Chryzostoma, tą „drugą Marią” była sama Bogarodzica, zaś bł. Hieronim ze Strydonu uważał, że chodzi o Marię Kleofasową. W innych wariantach tego przedstawienia liczba niewiast waha się od jednej do kilku, zależnie od tego, z której Ewangelii dana kompozycja czerpała tę informację. Jan pisze o samej Marii Magdalenie (J 20,1), Marek o trzech Mariach (Mk 16,1), a Łukasz o trzech „i innych, które z nimi były” (Łk 24,1; 24,10). Różniąc się co do liczby niewiast, wszyscy wymieniają wśród nich Marię Magdalenę. Prawosławna ikonografia Niewiast przy Pustym Grobie najczęściej przedstawia dwie z nich - Marię Magdalenę oraz samą Bogarodzicę, zaś na Zachodzie najbardziej popularna jest formuła ikonograficzna trzech Marii.
Zamiast ciała Zbawiciela w grobie niewiasty zastały anioła, który powiadomił je o Zmartwychwstaniu Chrystusa. Anioł odziany jest w śnieżnobiałe szaty, siedzi na odsuniętej płycie nagrobnej, oznajmiając niewiastom radosną nowinę. W geście radości oba skrzydła ma uniesione do góry. Zazwyczaj w lewej dłoni trzyma rabdos (cienką złotą laskę, zwaną również labarom, będącą w ikonografii jednym z atrybutów anioła), prawą zaś wskazuje na porzucone opaski pogrzebowe Zbawiciela, które wyglądają tak samo jak pieluszki Dzieciątka z ikony Narodzenia Chrystusa.
Scena rozgrywa się na tle gór obok ciemnej czeluści wykutego w skale grobowca Chrystusa. W jego wnętrzu widoczny jest grób z płótnami pogrzebowymi Zbawiciela. Tło ikony stanowią zwykle dwie góry. Między nimi niekiedy umieszczany jest fragment architektury Jerozolimy.
