Ikonka papierowa
wys. 7,7 cm

MAREK, apostoł i ewangelista (Apostoł i jewangielist Mark), 25 kwietnia/8 maja, 27 września/10 października, 30 października/12 listopada i 4/17 stycznia (Sobór siedemdziesięciu apostołów), zm. 63

Był Żydem, synem Marii, mieszkanki Jerozolimy i krewnym apostoła Barnaby. W domu matki Marka, który przylegał do ogrodu Getsemani, spotykali się na modlitwę chrześcijanie (Dz 12,12), tam też prawdopodobnie młodzieniec poznał apostoła Piotra, który też zapewne ochrzcił go nazywając "swym synem". Według kościelnego przekazu w nocy Krzyżowych męk Chrystusa, ewangelista podążał za Nim, ukrywając się pod płaszczem, uciekł od żołnierzy, którzy próbowali go pochwycić (Mk 14,51-52).

Apostoł Marek był jednym z siedemdziesięciu apostołów. Uczestniczył w podróżach misyjnych apostołów Barnaby i Pawła do Seleucji, na Cypr i do Azji Mniejszej. Był świadkiem kiedy w Pafos ap. Paweł poraził ślepotą guślarza Elimasa (Dz 13, 6-12). Był też razem z apostołem Piotrem w Rzymie, gdzie służył mu m.in. jako tłumacz. Pod jego kierunkiem pod koniec lat sześćdziesiątych I w. napisał Ewangelię, zamieszczoną w Nowym Testamencie jako drugą z kolei. Jest ona najkrótsza i wywiera na czytelniku bardzo silne wrażenie, płynące ze swej prostoty oraz wielkiego zaangażowania autora w to co pisze. Skierowana jest przede wszystkim do chrześcijan nawróconych z pogaństwa - Rzymian i Greków. Później Marek wyjechał do Egiptu, gdzie w Aleksandrii założył wiele świątyń. Był tam pierwszym biskupem, zapoczątkował szkołę katechumenów i poniósł męczeńską śmierć.

Poganie nienawidzili apostoła. Pewnego razu, podczas święta wkroczyli do świątyni, gdzie sprawował nabożeństwo. Pojmali go i zawlekli do lochów. Następnego dnia obwiązali szyję apostoła sznurami i długo ciągali po ulicach miasta po ostrych kamieniach. Z powodu odniesionych ran zmarł. Jego ciało pogrzebali chrześcijanie, ponieważ oprawcy z powodu niepogody nie mogli go od razu spalić.

Nie znamy dokładnej daty śmierci apostoła. W latach 61-63 był jeszcze z apostołem Pawłem, gdy ten przebywał w Rzymie. Później towarzyszył przebywającemu w Rzymie apostołowi Piotrowi, a po śmierci obu apostołów przebywał na Wschodzie. Według historiografii cerkiewnej poniósł śmierć w 63 r., a więc w okresie panowania Nerona (57-68). Inna wersja odnosi ją do rządów cesarza Trajana (98-117).

W 310 roku nad relikwiami apostoła Marka zbudowano kościół. W obawie przed Arabami i monofizytami w 828 r. relikwie Marka przeniesiono z Aleksandrii do Wenecji, gdzie w świątyni poświęconej jego imieniu znajdują się do dziś.

Podobnie jak pozostali ewangeliści Marek uważany jest za opiekuna rodziny.

Na ikonach apostoł przedstawiany jest przeważnie z krótkimi, gęstymi i ciemnymi włosami, krótką brodą i wąsami. Nosi płaszcz i paliusz. Podobnie jak apostoł Łukasz, różni się od ewangelistów Mateusza i Jana młodszym wiekiem. W dłoni trzyma księgę lub zwój, najczęściej ze słowami: "Ewangelia Jezusa Chrystusa, Syna Bożego". W odniesieniu do Apokalipsy św. Jana (Ap 4) i proroka Ezechiela (Ez 1) jako symbol przypisuje się mu lwa. Ma on wskazywać na zmartwychwstanie Chrystusa. Niekiedy lew z księgą zastępuje samego Marka. Na wizerunkach czterech ewangelistów, znajdujących się m.in. w każdej prawosławnej świątyni na Królewskich Wrotach, najczęściej ukazywany jest nie jako piszący lecz zadumany nad księgą.

W sztuce zachodniej najczęściej przedstawiany jest w stroju arcybiskupa i paliuszu. Poza lwem ze skrzydłami lub lwem u stóp, ikonografia zachodnia dała apostołowi jeszcze jeden atrybut - drzewo figowe. Na Zachodzie uważany jest za patrona Albanii, Wenecji, pisarzy, notariuszy, murarzy, koszykarzy i szklarzy. Przyzywany jest podczas siewów wiosennych oraz w sprawach pogody.

Imię Marek wywodzi się od łacińskiego imienia boga wojny Marsa i oznacza "należący do Marsa, związany z Marsem".

W naszym sklepie można nabyć reprodukcję ikony oraz wykłady na temat Ewangelii autorstwa apostoła.

Materiał filmowy na temat apostoła (jęz. rosyjski):
http://www.youtube.com/embed/vlGhbJ78tn0

opr. Jarosław Charkiewicz