Święty Doroteusz był uczniem św. Jana Proroka w palestyńskim monasterze abby Seridosa w VI w. W młodości gorliwie studiował nauki. Po wstąpieniu do monasteru, jednym z jego pierwszych obowiązków była opieka nad pielgrzymami. Rozmawiał z ludźmi znajdującymi się nieraz w bardzo trudnej sytuacji, niosąc im pociechę i pouczenie. Święty Doroteusz założył w monasterze szpital, w którym sam pracował.

W ciągu dziesięciu lat posługiwał św. Janowi Prorokowi. Po śmierci świętego, kiedy abba Barsanuńusz przyjął na siebie całkowite milczenie, św. Doroteusz opuścił monaster św. Seridosa i założył inny, w którym opiekował się mnichami do samej śmierci. Święty Doroteusz pozostawił 21 pouczeń duchowych, kilka listów, 87 pytań zadanych św. Barsanuńuszowi i św. Janowi Prorokowi, z ich odpowiedziami, które zanotował. Pisma św. Doroteusza pełne są głębokiej mądrości duchowej, odznaczają się jasnym i ścisłym stylem, prostotą i przystępnością wykładu. 

Pouczenia abby Doroteusza stanowią duchowy elementarz wszystkich tych, którzy wstępują na drogę pracy duchowej. Proste rady, jak postępować w takim lub innym wypadku i subtelna analiza myśli i odruchów duszy, są dla nich niezastąpionym podręcznikiem. Mnisi, którzy zaczęli czytać tę książkę, nie rozstają się z nią do końca życia. Pouczenia abby Doroteusza służą nie tylko mnichom: od wieków tę książkę czytają wszyscy, którzy pragną spełniać przykazania Chrystusa. 

 

SPIS TREŚCI

WSTĘP DO KSIĘGI ABBY DOROTEUSZA

KRÓTKO O ŚWIĘTYM DOROTEUSZU

POUCZENIA ŚWIĘTEGO DOROTEUSZA

1. O odrzuceniu świata

2. O pokorze

3. O sumieniu

4. O Bożej bojaźni

5. O tym, że nie należy polegać na swojej mądrości

6. O tym, by nie sądzić bliźniego

7. O tym, by szukać winy swojej, a nie bliźniego

8. O złej pamiętliwości

9. O tym, że nie należy kłamać

10. O tym, że drogami bożymi należy podążać mądrze i uważnie

11. O tym, że namiętności należy starać się gasić jak najszybciej, zanim staną się złym nawykiem duszy

12. O strachu przed przyszłą męką i o tym, że ten, kto pragnie zbawienia, nigdy nie powinien być beztroski, gdy o nie chodzi

13. O tym, że pokusy znosić należy z wdzięcznością i spokojem

14. O budowaniu i wykończeniu duchowego domu cnót

15. O świętym czterdziestodniowym poście

16. Do niektórych pustelników pytających abbę Doroteusza w sprawie odwiedzania braci

17. Do nauczających w monasterach i do uczniów: Jak należy pouczać braci i jak być posłusznym wobec nauczających

18. Do brata, który odbywa służbę szafarza

19. Różne sentencje

20. Wyjaśnienie pewnych wypowiedzi świętego Grzegorza Teologa śpiewanych z troparionami na świętą Paschę

21. Objaśnienie (niektórych) wypowiedzi świętego Grzegorza z Nyssy o świętych męczennikach

LISTY ŚWIĘTEGO ABBY DOROTEUSZA

PYTANIA ŚWIĘTEGO DOROTEUSZA I ODPOWIEDZI, KTÓRE OTRZYMAŁ NA NIE OD ŚWIĘTYCH STARCÓW - BARSANUFIUSZA WIELKIEGO I JANA PROROKA