Wydawca: Warszawska Metropolia Prawosławna
Warszawa 2022
ISBN 978-83-65136-73-2
Wymiary: 24,5 x 30,5 cm
Ilość stron: 192
Oprawa: twarda

Tradycyjnie już na krótko przed Bożym Narodzeniem Wydawnictwo Warszawskiej Metropolii Prawosławnej oddaje do rąk czytelników oryginalny świąteczny prezent. Jest nim jedenasty już w serii album poświęcony wielokulturowości i wielobarwności Cerkwi prawosławnej na świecie. Tym razem został on poświęcony Ziemi Świętej – ziemskiej Ojczyźnie każdego chrześcijanina, miejscu, gdzie z Bogarodzicy przyszedł na świat Bogoczłowiek Jezus Chrystus, wzrastał, głosił swoją naukę, za grzechy człowieka poniósł śmierć na Krzyżu, gdzie też zmartwychwstał i wstąpił do niebios. To również w Ziemi Świętej w dniu zesłania Świętego Ducha na apostołów narodziła się Cerkiew. Bezsprzecznie jest to, zatem, miejsce najbliższe i najcenniejsze dla każdego chrześcijanina.

O wyjątkowości Ziemi Świętej dla wszystkich chrześcijan obszernie pisze we wprowadzeniu do albumu mniszka Miriam (Jurczuk), która zamieszkuje tam od kilkudziesięciu lat i, bez przesady, zna każdy kamień tego szczególnego zakątka świata. Ziemię Świętą nazywa ona „geograficznym miejscem łaski spotkania człowieka z Bogiem, miejsce, gdzie ziemia łączyła się z Niebiosami”, dodając, że „Na tej ziemi Bóg dyktował człowiekowi pierwszy alfabet wiary. Jej ziemska przestrzeń posłużyła jako miejsce starotestamentowego Objawienia Boga w Jego ludzie i nowotestamentowego Objawienia w Jego Synu – Jezusie Chrystusie. Ziemia ta, na której spoczywają oczy Boga (Pwt 11,12), została w sposób szczególny wybrana przez Boga do realizacji Jego zbawczych planów i uświęcona przez fundamentalne dla zbawienia świata wydarzenia”. „Ze względu na swą doniosłą rolę w najważniejszych wydarzeniach historii Zbawienia – pisze dalej mniszka – przysługuje jej także poetycka nazwa ‘Piątej Ewangelii’. W tym sensie Ziemia Święta jest żywą ikoną, widzialnym obrazem Ewangelii Królestwa Bożego, w której centrum znajduje się Chrystus Zmartwychwstały”.

Najważniejsze miejsca święte w Ziemi Świętej należą obecnie do Prawosławnego Patriarchatu Jerozolimy, a niemało ich należy też do innych wyznań chrześcijańskich. Jednak – jak pisze mniszka Miriam – „zarówno Świętym Grobem Chrystusa, jak i Golgotą, opiekują się wyłącznie prawosławni mnisi greccy”, dodając, że „Autentyczność świętych miejsc opiera się wyłącznie na tradycji bizantyjskiej, którą potwierdzają relacje pielgrzymów i odkrycia archeologiczne. Każde z chrześcijańskich sanktuariów Ziemi Świętej promieniuje swym duchowym bogactwem, wieloaspektowym chrześcijańskim dziedzictwem, a prawosławny pątnik może je nie tyle ujrzeć, lecz przede wszystkim doświadczyć go oczyma wiary”.

W albumie zostało zaprezentowanych 151 fotografii ukazujących różnorodne święte miejsca Izraela i Palestyny, tamtejszą architekturę, nabożeństwa, duchowość, ludzi. W zdecydowanej większości to właśnie miejsca należące do prawosławnych. Fotografie te zostały udostępnione przez 33 autorów z 12 krajów na trzech kontynentach, co sprawia, że – tak jak i we wcześniejszych albumach – wydanie to ma charakter międzynarodowy.

W „Słowie wstępnym” do albumu zwierzchnik Cerkwi prawosławnej w Polsce metropolita Sawa napisał: „Niniejszy album przybliża bogate dziedzictwo religijne Prawosławia w Ziemi Świętej w wąskim rozumieniu tego terminu, tj. w granicach Izraela i Autonomii Palestyńskiej. To właśnie na tych terenach koncentrowały się wydarzenia biblijne i ewangeliczne. Wiele z nich jest znanych naszym wiernym, ale są też te mniej znane. Jednym z celów albumu była, zatem, aktualizacja tych wydarzeń dla współczesnego człowieka, przypomnienie o ich miejscu w dziejach chrześcijaństwa”.

Zaprezentowane w albumie fotografie w zamyśle redakcji zostały podzielone na cztery grupy, kierując się przede wszystkim względami geograficznymi, ale też biorąc pod uwagę chronologię wynikającą z chrześcijańskiej archeologii. Każdy z rozdziałów poprzedza mapka z zaznaczonymi miejscami, gdzie wykonano zaprezentowane w albumie miejsca. Na początku zostały przedstawione miejsca położone w północnej i środkowej części Ziemi Świętej, tj. Galilei i północnej Judei. W drugim rozdziale zaprezentowano miejsca znajdujące się wokół Jerozolimy – dla chrześcijan najświętszego miasta świata, miasta wybranego i uświęconego tajemnicą Bożej obecności. To w szczególności Betlejem i liczne monastery. Rozdział trzeci prezentuje, z kolei, fotografie z samej Jerozolimy, z wyłączeniem Starego Miasta. Ostatni, czwarty rozdział, to fotograficzna prezentacja najważniejszych miejsc Bazyliki Zmartwychwstania Pańskiego.

Metropolita warszawski i całej Polski Sawa w „Słowie wstępnym” wyraził nadzieję, że „Prezentowany album powinien przyczynić się nie tylko do wzmożonego zainteresowania wiernych Cerkwi prawosławnej w Polsce, czy szerzej mieszkańców naszego kraju, wizytami w Ziemi Świętej, ale również przybliżeniu polskim obywatelom prawosławnego dziedzictwa tego wyjątkowego zakątka ziemi”. Wydaje się, że nie są to życzenia bez pokrycia, ponieważ strumień pątników pragnących pokłonić się miejscom świętym, niekiedy przeżywając chwile „kryzysu”, nigdy nie ustał. Ludzie pielgrzymują do tej ziemi, by – jak pisze mniszka Miriam – „zamanifestować swoją miłość do Boga, wierność chrześcijańskiej wierze, a często też, aby wylać swój ból i radość przed obliczem Wszechmocnego Pana i łzami skruchy ukoić rozdartą bólem duszę, wznieść modlitwę w intencji bliskich i dalekich, krewnych, za przyjaciół i wrogów, za żywych i umarłych”. To przebywając w Ziemi Świętej, co samo w sobie jest zawsze wielkim doświadczeniem życiowym, duchową przemianą, można jakby w ciągu jednego tygodnia przeżyć cały rok liturgiczny. Podczas tych dni można zagłębić się w modlitwie, uzyskać inspiracje do głębszego poznania Pisma Świętego czy nawet przeżyć łaskę nawrócenia. „Pielgrzymowanie do świętych miejsc w sensie dosłownym jest, poniekąd, drogą wiodącą do własnego wnętrza, do sanktuarium swego sumienia, by spotkać tam Boga”.

Zachęcając czytelników albumu do odbycia podróży stronicami albumu po Ziemi Świętej, można mieć nadzieję, że podróż ta zachęci do udania się w realną pielgrzymkę po ziemi uświęconej stopami Zbawiciela, Jego męczeńską śmiercią i zmartwychwstaniem. Kto chociażby raz w życiu dostąpił łaski ujrzenia żywych biblijnych obrazów, już nigdy więcej nie będzie mógł bez wzruszenia czytać Pisma Świętego.

Album wydaje się znakomitym prezentem z okazji święta Narodzenia Chrystusa, przy tym nie tylko dla osób znających język polski. Równolegle wszystkie znajdujące się w albumie teksty zostały zaprezentowane również w języku angielskim, rosyjskim i greckim. Pozwala to sprezentować go również swym znajomym niewładającym językiem polskim.

Jarosław Charkiewicz

________________

Kolory Prawosławia. Ziemia Święta, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2022, s. 192.