Tytuł: Misterium wiary. Wprowadzenie do prawosławnej teologii dogmatycznej.
Autor: Ihumen Hilarion (Alfiejew)
Wydawca: Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2022
Wydanie drugie, poprawione
Oprawa miękka
Wymiary: 14,7 x 20,9
Ilość stron 344
ISBN 978-83-65136-64-0
Przekład Jarosław Charkiewicz
Od czasu, kiedy w 2009 r. ukazał się polskojęzyczny przekład książki metropolity
(wówczas biskupa) Hilariona (Ałfiejewa) „Misterium wiary”, minęło już kilkanaście lat. Jej
nakład wyczerpał się już dawno, nie ustało jednak zainteresowanie nią czytelników w naszym
kraju. Pobudziło to wydawcę do dokonania wznowienia tej wyjątkowej książki. Wyjątkowej
choćby z tego powodu, że ukazała się ona w przekładach na ponad 20 języków w nakładzie
kilkuset tysięcy egzemplarzy.
Zachęcając czytelników interesujących się Prawosławiem i prawosławną teologią do
sięgnięcia po bestseler metropolity Hilariona, warto w kilku zdaniach przedstawić jego bardzo
bogatą już biografię. Metropolita Hilarion to absolwent moskiewskich wyższych szkół
teologicznych, studiów doktoranckich z filozofii na Uniwersytecie w Oksfordzie i studiów
doktoranckich z teologii w Instytucie Teologicznym św. Sergiusza w Paryżu, obecnie zaś
profesor Moskiewskiej Akademii Teologicznej, doktor honoris causa i honorowy profesor
ponad dwudziestu rosyjskich i zagranicznych wyższych uczelni. Od 2009 r. kieruje on
Wydziałem Zewnętrznych Stosunków Cerkiewnych Patriarchatu Moskiewskiego. Jest
autorem szeregu przekładów literatury patrystycznej z języków starożytnych, kilkuset prac z
zakresu teologii, w tym kilkudziesięciu książek, kilkunastu utworów muzycznych, głównie na
chór i orkiestrę, i kilkudziesięciu filmów.
„Misterium wiary” to – słowami arcybiskupa wrocławskiego i szczecińskiego Jerzego,
Prawosławnego Ordynariusza Wojskowego, autora Przedmowy do wydania polskiego –
„przede wszystkim elementarz wiary prawosławnej, który wprowadza nas w tajemnicę
poznawania Boga”. „Niezwykle cenna” w książce – słowami tegoż hierarchy – „jest również
umiejętność uzasadniania rozważań Autora cytatami patrystycznymi”.
Biskup Kallistos (Ware), profesor i nauczyciel metropolity Hilariona, gdy był on
jeszcze jego studentem i gdy pisał „Misterium wiary”, z uznaniem dla swojego ucznia w
anglojęzycznym wydaniu jego pracy pisał: „Książkę ‘Misterium wiary’ charakteryzuje
podejście całościowe i wszechogarniające. Dla jej autora nie istnieje rozgraniczenie pomiędzy
teologią i duchowością, między dogmatem i osobistym doświadczeniem, między wiarą i
modlitwą: wszystko to razem tworzy jedną całość. Biskup Hilarion zgadza się z myślą
Świętych Ojców, że „teologiem jest ten, kto prawdziwie się modli”. Jego troską nie jest
przedstawienie – w abstrakcyjnym, „scholastycznym” stylu – tego, w co wierzą prawosławni
chrześcijanie. Stara się on zaprezentować prawosławne nauczanie z perspektywy osobistej,
praktycznej i dynamicznej, jako drogę życia”.
Zachęcając zainteresowanych do sięgnięcia po prezentowaną książkę przytoczmy
jeszcze fragment autorskiej przedmowy do drugiego jej rosyjskojęzycznego wydania,
zwracając szczególną uwagę na zadane w tym cytacie pytania: „Wypływająca z
doświadczenia duchowego prawosławna teologia, której obcy jest racjonalizm i scholastyka,
pozostaje żywa i aktualna w naszych czasach w nie mniejszym stopniu niż setki lat wcześniej.
Człowieka zawsze nurtowały i nurtują pytania: czym jest prawda? Na czym polega sens
życia? Jak prawdziwie poznać Boga i osiągnąć błogosławieństwo Boże? Chrześcijaństwo nie
dąży do tego, aby postawić kropkę nad ‘i’, wyczerpując w ten sposób wszystkie wątpliwości
ludzkiej duszy. Otwiera ono inną realność, tak przewyższającą wszystko, co nas otacza w
ziemskim życiu, że napotkawszy ją człowiek zapomina o swoich pytaniach i wątpliwościach,
bowiem jego dusza spotyka się z Boskością i milknie w obliczu Misterium, którego nie jest w
stanie wyrazić żadne ludzkie słowo”. Odpowiedzi na te i inne pytania czytelnik znajdzie na
łamach książki.
SPIS TREŚCI
Przedmowa do wydania polskiego
Przedmowa do wydania angielskiego
Przedmowa autora do wydania drugiego
Recenzje pierwszego wydania
ROZDZIAŁ I
POSZUKIWANIE WIARY
Zew
Zróżnicowanie dróg
Filozofia poszukuje Stwórcy wszechświata
Religia objawiona przez Boga
Antologia tekstów Ojców Kościoła
ROZDZIAŁ II
BÓG
Etymologia słowa „Bóg”
Imiona Boga
Atrybuty Boga
Katafatyzm i apofatyzm
Antologia tekstów Ojców Kościoła
ROZDZIAŁ III
TRÓJCA ŚWIĘTA
Misterium Trójcy Świętej
Terminy i formuły
Pełnia boskiego życia w Trójcy Świętej
Antologia tekstów Ojców Kościoła
ROZDZIAŁ IV
STWORZENIE
Bóg Stwórca
Anioły
Pochodzenie zła
Wszechświat
Antologia tekstów Ojców Kościoła
RODZIAŁV
CZŁOWIEK
Stworzenie człowieka
Obra/ i podobieństwo
Dusza i ciało
Życie pierwszych ludzi po upadku
Upadek
Grzech pierworodny
Oczekiwanie na Mesjasza
Antologia tekstów Ojców Kościoła
ROZDZIAŁ VI
CHRYSTUS
Nowy Adam
Chrystus Ewangelii: Bóg i człowiek
Chrystus wiary: dwie natury
Dwie wole Chrystusa
Odkupienie
Antologia tekstów Ojców Kościoła
ROZDZIAŁ VII
KOŚCIÓŁ
Królestwo Chrystusa
Niebo na ziemi
Cechy Kościoła
Hierarchia kościelna
Kobieta w Kościele
Bogarodzica i świeci
Ikona i krzyż
Antologia tekstów Ojców Kościoła
ROZDZIAŁ VIII
MISTERIA
Życie w misteriach
Chrzest
Bierzmowanie
Eucharystia
Spowiedź
Namaszczenie Świętym Olejem
Małżeństwo
Kapłaństwo
Monastycyzm
Antologia tekstów Ojców Kościoła
ROZDZIAŁ IX
MODLITWA
Nabożeństwo
Język nabożeństw
Milczenie
Uwaga
Nieustanna modlitwa umysłu
Modlitwa i teologia
Owoce modlitwy
Antologia tekstów Ojców Kościoła
ROZDZIAŁ X
PRZEBÓSTWIENIE
Widzenie Boga
Przemienienie człowieka
Antologia tekstów Ojców Kościoła
ROZDZIAŁ Xl
ŻYCIE PRZYSZŁE
Zakończenie historii ludzkości
Dusza po śmierci
Modlitwa za zmarłych
Zmartwychwstanie
Sąd Ostateczny
Piekło
Raj. Królestwo Niebios
Antologia tekstów Ojców Kościoła
Wykaz źródeł cytatów zamieszczonych na końcu poszczególnych rozdziałów
Podstawowe skróty
