Tytuł: Kolory Prawosławia. Cypr
Wydawca: Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2018
ISBN 978-83-65136-30-5
Wymiary: 24,5 x 30,5 cm
Ilość stron: 192
Oprawa: twarda

Nakładem Wydawnictwa Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, we współpracy z portalem internetowym www.orthphoto.net, ukazał się siódmy album z serii wydawnictw poświęconych wielobarwności Prawosławia w rozmaitych zakątkach świata. Po przedstawieniu Prawosławia słowiańskiego w takich krajach jak Polska, Rosja, Serbia i Bułgaria oraz gruzińskiego i rumuńskiego, tym razem uwadze Czytelników polecana jest autokefaliczna Cypryjska Cerkiew Prawosławna.

Album noszący tytuł „Kolory Prawosławia. Cypr” ukazał się z błogosławieństwa metropolity warszawskiego i całej Polski Sawy, ale również dzięki współdziałaniu z Cerkwią cypryjską w osobie jej zwierzchnika arcybiskupa Nowej Justyniany i całego Cypru Chryzostoma II, biskupów, duchownych i osób świeckich tej Cerkwi. Dzięki temu powstało wydawnictwo unikatowe również dla cypryjskiego Prawosławia.

W prezentowanym albumie znalazło się ponad 150 fotografii 46 autorów z kilku europejskich krajów, głównie Cypru i Polski. Aparaty fotografików na trwałe uwieczniły piękne pejzaże, oryginalną architekturę, bogactwo cerkiewnych wnętrz, postacie hierarchów, duchownych i wiernych Cerkwi cypryjskiej, ale też interesujące cypryjskie obrzędy i zwyczaje oraz nabożeństwa wraz ze związanymi z nimi głębokimi przeżyciami duchowymi. Prezentując wszystko to, jak zauważył w swoim „Słowie wstępnym” zwierzchnik cypryjskiego Prawosławia, arcybiskup Chryzostom II, „stają się one znane i dostępne Prawosławiu na całym świecie i nie tylko. Przyczyniają się również do zacieśniania braterskich relacji między lokalnymi Cerkwiami prawosławnymi na świecie, promując jednocześnie ruch religijno-pielgrzymkowy”.

W podobnym duchu pisze na ten temat w swoim „Słowie wstępnym” zwierzchnik naszej Cerkwi, metropolita Sawa: „Wyrażam nadzieję, że do dalszego rozwoju (kontaktów między obiema Cerkwiami) oraz odkrywania religijnego i krajobrazowego piękna ‘wyspy Afrodyty’ przyczyni się również niniejszy album, w którym prawosławny Cypr został zaprezentowany z perspektywy kilkudziesięciu fotografików pochodzących głównie z Cypru i Polski. Albumy takie jak ten nie tylko przekazują wiedzę na temat danej Cerkwi i kraju, ale również umacniają stosunki między Cerkwiami, krajami i wiernymi”.

Poza wysokiej jakości fotografiami i wstępami zwierzchników obu Cerkwi, w albumie znalazło się również obszerne „Wprowadzenie” pióra znanego bizantologa cypryjskiego dr. Christodoulosa A. Hadjichristodoulou. Przybliża on w nim wielowiekową, złożoną historię Prawosławia na Cyprze, równolegle odnosząc się do jego współczesności. Spod pióra autora tym samym wyszedł interesujący szkic, efektem lektury którego może stać się pragnienie osobistego odwiedzenia wyspy, przy czym nie tylko, aby spędzić na Cyprze niezapomniane chwile związane z biernym odpoczynkiem, ale i zachęcając do „dotknięcia” minionego i współczesnego bogactwa cypryjskiego Prawosławia.

Zwięźle na temat Prawosławia na Cyprze pisze w „Słowie wstępnym” metropolita Sawa: „Cypr, pięknie położna wyspa we wschodniej części Morza Śródziemnego, został schrystianizowany w pierwszej połowie I w. przez uczniów Jezusa Chrystusa – apostołów Pawła, Barnabę i Marka oraz ich współpracowników. Ich zasiew, chociaż nie bez trudu, trafił na podatny grunt i doprowadził do stopniowego przyjmowania wiary chrześcijańskiej przez miejscową ludność. Przedstawiciele Cerkwi cypryjskiej brali aktywny udział w Soborach Powszechnych, walcząc z herezjami i broniąc kultu ikon, a autokefalia tej Cerkwi została zatwierdzona jeszcze w 431 r. przez III Sobór Powszechny w Efezie. Niestety, po długim okresie świetności i rozwoju w dziejach wyspy i Cerkwi nastały czasy obcej interwencji, której celem było, jeśli nie likwidacja Prawosławia na Cyprze, to jego podporządkowanie. Z Bożą pomocą Cerkiew cypryjska przetrwała jednak i niewolę arabską, i rządy Franków oraz Wenecjan, i okres zniewolenia przez Turków, i czasy brytyjskiego panowania. Wreszcie, w 1960 r. Cypr został ogłoszony niezależną republiką, a Cerkiew cypryjska odrodziła się. Wydarzenie z 1974 r., kiedy ponad 1/3 terytorium wyspy zajęły wojska tureckie, zahamowało ten proces jedynie częściowo. Pomimo tej okupacji, skaleczone tym Cerkiew i państwo nadal się rozwijają, niosąc współczesnemu światu świadectwo pokoju i chrześcijańskich wartości”.

W albumie znalazły się nie tylko fotografie wykonane na terenie południowego, wolnego Cypru, ale również na obszarach znajdujących się od 1974 r. pod okupacją turecką. Tym samym, jak na dłoni, widać kontrast między sytuacją Prawosławia prześladowanego a Prawosławia swobodnego, żyjącego „pełną piersią” i rozwijającego się. Dzięki namiastkom współczesnej normalizacji sytuacji na wyspie możliwe jest obecnie również naoczne zapoznanie się przez turystów z tragedią Cerkwi pod władzą islamu.

Fotografie w albumie zostały podzielone na trzy grupy pod względem geograficznym. Część pierwsza to Cypr zachodni, w większości górzysty, m.in. z pięknie położonymi monasterami w górach Troodos. Część druga to Cypr północny, okupowany, nie mniej urokliwy krajobrazowo, jednak zniszczony z punktu widzenia i państwowości, i Cerkwi cypryjskiej. Część trzecia to Cypr wschodni, znany przede wszystkim turystom z zagranicy, ale jednocześnie obfitujący w prawosławne perełki architektury. Każdą z tych części poprzedza mapa z zaznaczonymi miejscami, gdzie zostały wykonane prezentowane w albumie fotografie. Tym samym każda osoba korzystająca z albumu ma możliwość osobistego stosunkowo łatwego odwiedzenia miejsc, gdzie zostały wykonane zdjęcia opublikowane w albumie. Znacznym ułatwieniem będzie też to, że wszystkie przedstawione w albumie teksty (w tym podpisy do zdjęć) mają cztery wersje językowe: polską, cypryjską, angielską i rosyjską.

Wykorzystane w albumie fotografie to w większości prace pochodzące z międzynarodowego konkursu fotograficznego ogłoszonego w kwietniu 2018 r. przez portal www.orthphoto.net. Wykorzystując najbardziej interesujące fotografie konkursowe witryna ta planuje również zorganizować wystawę fotograficzną poświęconą cypryjskiemu Prawosławiu, która zostanie pokazana i w Polsce, i na Cyprze.