Cerkwie, kaplice, kapliczki. Orthodox churches. Православные храмы

Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2017, s. 232.

Prawosławie w grafice Władysława Pietruka

Uznany polski artysta-grafik Władysław Pietruk doczekał się albumu poświęconego wyłącznie prawosławnej tematyce. Rysownik ten w ciągu ponad 30 lat wykonał bardzo wiele grafik, których liczba z pewnością idzie w tysiące. Ze względu na miejsce urodzenia (Narojki) i wyznawaną przez niego wiarę (Prawosławie) wiele spośród tych grafik poświęcił ojczystym stronom i prawosławnym świątyniom. Dotychczas ukazywały się one w różnych albumach lub tekach tematycznych, nastał jednak czas, aby mozolnie utrwalane przez niego od początków twórczości prawosławne dziedzictwo architektoniczne przybrało ramy samodzielnego albumu tematycznego. Stało się to możliwe dzięki Wydawnictwu Warszawskiej Metropolii Prawosławnej.

„Album grafik Pana Władysława Pietruka pt. „Cerkwie, kaplice, kapliczki – pisze w „Słowie wstępnym” metropolita warszawski i całej Polski Sawa – to książka wyjątkowa. Za pośrednictwem oryginalnej techniki rysunkowej Autor prezentuje w niej bogactwo prawosławnej architektury sakralnej dwóch diecezji Cerkwi prawosławnej w Polsce – warszawsko-bielskiej i białostocko-gdańskiej”. W dalszej części kontynuuje zaś: „Autor w swej pracy posługuje się, zdawałoby się, najprostszą formą wyrazu artystycznego – rysunkiem. Najprostszą, a zarazem jakże intymną. Rejestruje on rzeczywistość taką, jaka jest. Ewidencjonuje ją za pomocą kreski, która w jego rękach zamienia się w opowieść o miejscu, które przedstawia. Jego kreski często oddają takie szczegóły, które ledwie może dostrzec ludzkie oko. Wydobywa, zatem, z przedstawianego miejsca więcej niż z pozoru jest to możliwe”. Poza materialnym pięknem architektonicznym w swych pracach Władysław Pietruk dotyka również sfery ducha, obecnej w sakralnym wymiarze świątyń. „Tym samym – konstatuje Eminencja – rezultaty jego pracy ubogacają odbiorcę pragnącego nie tylko cieszyć oko tym, co widzi, ale i poprzez mistyczne obcowanie z pięknem odczuć drgnienie duszy”. Co wydaje się nie mniej ważne, poza wymiarem artystyczno-duchowym grafiki autora albumu pełnią również funkcję archiwizującą i dokumentującą, co jest nie bez znaczenia dla potomnych. Część świątyń, które uwiecznił on na swych rysunkach, ma obecnie nieco zmieniony wygląd, a niektóre z nich nie istnieją. W niektórych przypadkach grafiki cerkwi i kaplic zaprezentowanych w albumie ukazują zarówno wygląd świątyń przed, jak i po remoncie.

Prezentowany album jest jeszcze jednym dowodem, jak wyjątkowym talentem Bóg obdarzył Władysława Pietruka, talentem, który mozolnie i z zapałem pomnaża on w ciągu całego swojego życia, pozostawiając po sobie dla potomnych obszerne dziedzictwo, którego wartość już dzisiaj jest nie do przecenienia.

Ważnym walorem wydania jest jego trójjęzyczny charakter: zarówno podpisy do grafik, jak i „Słowo wstępne” Jego Eminencji, zostały przedstawione nie tylko po polsku, ale również w przekładach na język angielski i rosyjski. Tym samym album ma szansę dotrzeć do szerokiego kręgu czytelników.

Jarosław Charkiewicz