Tytuł: Kolory Prawosławia. Bułgaria
Wydawca: Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2017
ISBN 978-83-60311-08-0
Wymiary: 24,5 x 30,5 cm
Ilość stron: 192
Oprawa: twarda

PIĘKNO BUŁGARSKIEGO PRAWOSŁAWIA

Tradycją ostatnich lat jest, że u schyłku roku ukazuje się kolejny album z serii „Kolory Prawosławia”, poświęconej różnorodności i wielobarwności Prawosławia w różnych zakątkach świata. Najnowszy album poświęcony jest Bułgarii, w poprzednich zaś książkach z tej serii zaprezentowano odzwierciedlone na fotografiach piękno Cerkwi prawosławnej w Polsce, Rosji, Serbii, Gruzji i Rumunii. 

Część fotograficzną albumu poprzedza „Wprowadzenie” pióra prof. Aleksandra Naumowa. Znany slawista przybliża w nim wielowiekowe i często bardzo złożone dzieje bułgarskiego Prawosławia, na wstępie przypominając, że „Bułgaria jest słowiańskim krajem z najdłuższą historią, także Cerkiew bułgarska jest najstarszą spośród Cerkwi słowiańskich”. Swój interesujący tekst autor kończy współczesnymi danymi statystycznymi: „Bułgarska Cerkiew Prawosławna jest dziś zorganizowana w 13 diecezjach w kraju i dwóch za granicą, ma też około 15 tytularnych biskupów. Liczba budowli sakralnych sięga ośmiu tysięcy, z czego niespełna połowa to cerkwie parafialne. Posiada ponad 120 monasterów. Prowadzi dwa seminaria i cztery wydziały teologiczne na uniwersytetach”. Podaje też, że „Językiem liturgicznym jest zasadniczo cerkiewnosłowiański, lecz coraz częściej przechodzi się na współczesny język bułgarski. Muzyka dominuje bizantyńska, ale korzysta się też z wielogłosowego śpiewu rosyjskiego. W architekturze i ikonografii powraca styl bizantyński”. Swój zarys prof. Naumow puentuje słowami: „Skomplikowane były losy bułgarskiego Prawosławia, ale to ono przez wieki niewoli bizantyńskiej i tureckiej, przez czasy ucisku, gwałtu i odstępstwa, wierną służbą Bogu i Narodowi, modlitwą, pracą i męczeństwem zapewniło Bułgarii historyczne przetrwanie i stało się obfitą skarbnicą duchowego piękna i dobra”.

W zasadniczej, fotograficznej, części albumu zostało zaprezentowanych ponad 150 zdjęć wykonanych przez 27 fotografików, głównie w Bułgarii, ale również z Polski i Niemiec. Fotografie te pokazują znaczną część wielowiekowego, różnorodnego dziedzictwa Bułgarskiej Cerkwi Prawosławnej. Album przedstawia osiągnięcia architektury sakralnej i wnętrza bułgarskich cerkwi, ukazuje piękno krajobrazu ziemi bułgarskiej. „To jednak tylko jedna, statyczna, strona tego wydawnictwa” – pisze metropolita warszawski i całej Polski Sawa w ‘Słowie wstępnym’ do albumu. „Niniejszy album charakteryzuje również pewien dynamizm związany z uchwyconymi na zdjęciach ludźmi i sytuacjami, w których zostali oni sfotografowani. Na łamach książki zarejestrowane zostało również życie liturgiczne i sakramentalne bułgarskiego Prawosławia, w tym te ważniejsze i mniej ważne wydarzenia związane z życiem Cerkwi prawosławnej w Bułgarii. Reasumując, album stara się być fotograficznym odbiciem ducha Prawosławia w tym kraju, w całej jego palestrze, pięknego, lecz równocześnie pozbawionego przebarwień”. Na podkreślenie zasługuje fakt, że album zawiera równoległe cztery wersje językowe: polską, bułgarską, angielską i rosyjską, co sprawia, że ma on szanse znaleźć swoich odbiorców praktycznie na całym świecie.

W „Słowie wstępnym” metropolita Sawa pisze też m.in. o relacjach między Cerkwią prawosławną w Polsce i Bułgarii: „Kontakty wzajemne między Bułgarską Cerkwią Prawosławną a naszą Cerkwią na poziomie hierarchii i wiernych nie są zbyt ożywione. Mimo to relacje te są życzliwe i konstruktywne, napawające optymizmem, co stwarza dobrą perspektywę na przyszłość. Łączą nas trwale postaci świętych Cyryla i Metodego, św. Paraskiewy-Petki Tyrnowskiej, pamiętamy o związkach pierwszych druków cyrylickich z Krakowa czy historii Monasteru Supraskiego z duchową tradycją ziem bułgarskich”. Zwierzchnik naszej Cerkwi wyraża też nadzieję, że najnowszy album „zachęci do bliższych kontaktów nie tylko z tym krajem (Bułgarią), ale i z bułgarskim Prawosławiem, jego monasterami i świątyniami, które stanowią fundament kultury tego narodu”.

Tak jak w większości dotychczasowych albumów, również w prezentowanym zostały wykorzystane fotografie z portalu internetowego www.orthphoto.net. Zaznaczyć też trzeba, że album powstał w dużej mierze z inspiracji i pod patronatem honorowego konsula Republiki Bułgarii w Białymstoku Witolda Karczewskiego.

Jarosław Charkiewicz

________________________
Kolory Prawosławia. Bułgaria, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2017, s. 192.