Ikony z monasteru w Zwierkach

Jednym z najbardziej charakterystycznych wyróżników Prawosławia jest ikonografia. Dotyczy to zarówno ikonografii starożytnej – bizantyjskiej czy ruskiej, jak i współczesnej, która odrodziła się w XX wieku po latach zapomnienia i zdominowania przez zachodnie realistyczne przedstawienia. Pięknym przykładem współczesnej sztuki ikonograficznej w Polsce są ikony z ikonostasu cerkwi św. Gabriela monasteru Narodzenia Najświętszej Bogarodzicy w Zwierkach. Zostały one wykonane w pracowni ikonograficznej tej największej w naszym kraju żeńskiej wspólnoty monastycznej. Dzięki najnowszemu wydawnictwu Warszawskiej Metropolii Prawosławnej szerokiemu kręgowi zainteresowanych dostępne stały się ikony z trzeciego rzędu tego ikonostasu. Reprodukcje znajdujących się tam dwudziestu ikon zostały wydane w przededniu tegorocznego święta Paschy. Wraz z broszurą, w której znalazły się opisy ikon, stanowią one komplet zamknięty w schludną obwolutę, na której znalazł się krajobraz przedstawiający zwierkowski monaster.

Zachęcając zainteresowanych ikonografią do sięgnięcia po to wyjątkowe wydawnictwo, przytoczmy kilka myśli z wprowadzenia do broszurki, które pozwolą lepiej zrozumieć, czym w Prawosławiu i dla Cerkwi jest ikona. „Tradycja prawosławna postrzega ikonę jako widzialnego pośrednika pomiędzy człowiekiem a Bogiem, miejsce obecności Boga, który przez wizerunek objawia się człowiekowi. Poprzez ikonę przedstawiana na niej osoba jest w cudowny sposób obecna w naszym życiu. W ikonie Bóg-Człowiek przychodzi do nas, aby przypomnieć, że my również jesteśmy ikoną Boga, że naszym celem jest stanie się podobnym do Niego. Obok Pisma Świętego i dzieł św. Ojców ikona prowadzi nas do poznania Boga przez piękno, kieruje nasze pobożne myśli ku postaciom na niej przedstawianym i pobudza nas do ich naśladowania, a tym samym wznosi modlącego się przed nią człowieka do Boga. Ikona, jako „teologia w kolorach”, głosi i uobecnia to, co Ewangelia głosi słowami, wyśpiewuje chwałę Bożą, stanowi argument na istnienie Boga. Ikona, podobnie jak liturgia, jest wtajemniczeniem w Boga. Poprzez swoją liturgiczną funkcję uświęca ona czas i miejsce, w którym się znajduje, uświęca tych, którzy modlą się przed nią”.

„Ikony z monasteru w Zwierkach” powinny zainteresować miłośników wschodniej ikonografii zarówno prawosławnych, jak i innych wyznań. Powinny one znaleźć się również w salach katechetycznych jako pomoc dydaktyczno-naukowa podczas lekcji poświęconych sztuce i liturgice prawosławnej.