Latopisy Akademii Supraskiej cz. 7
Dawna cyrylicka księga drukowana: twórcy i czytelnicy.
Wydawca: Fundacja "Oikonomos" Białystok 2016
Oprawa: miękka
Wymiary: 17x 24 cm
Ilość stron: 272
ISSN 2082-9299
Od redakcji
Abp Jeremiasz (Jan Anchimiuk), Jerzy Ostapczuk - Tradycja liturgiczna w starych drukach cerkiewnosłowiańskich apostołów - ewangeliarzy niedzielnych
Сергей Темчин - Франциск Скорина о еврейском алфавите: Иероним Стридонский в версии Руперта из Дойца
Петра Станковска - Русская Библия Франциска Скорины и чешская среда
Aleksander Naumow - Kwestie teologiczne w przedmowach i posłowiach wydań
Boźidara Vukovicia
Елена Титовец - Владельцы и читатели экземпляра Евангелия 1575 года (из фондов ЦНБ НАН Беларуси)
Наталья Ивашина, Елена Руденко - Манускрипт № 091/276К (Виленский сборник) из Национальной Библиотеки Беларуси
Маргарита В. Живова - Памяти римских пап в московских печатных святцах 1648 года
Юрий Сергеевич Белянкин - Старопечатные кириллические книги XVI века: новые находки
Андрей Горбацкий - Православные монастыри и церкви на Брестско-Пинском
Полесье в документах XV-XVII веков
Валерий Поздняков - Заблудовское имение первопечатника Ивана Федоровича
Antoni Mironowicz - Drukarz Hryń Iwanowicz, malarz, grawer, twórca cyrylickiej kursywy
Agnieszka Gronek - Finalik w najstarszych drukach cyrylickich. Manifestacja nowożytnej estetyki
Лариса А. Густова - Значение рукописных и печатных певческих книг в развитии интонационно-стилистических особенностей белорусской литургической певческой практики православной традиции
Jan Stradomski - Rękopiśmienne kopie antyłacińskich druków z okresu unii brzeskiej
w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie
Alicja Z. Nowak - Co za rozum zamyka w sobie ta księga... Rama wydawnicza druków cerkiewnych jako źródło wiedzy o księdze
Наталия Бондар - Новые сведения об изданиях и экземплярах Супраслъской типографии (по материалам Фонда Национальной библиотеки Украины им. Владимира И. Вернадского)
Наталия Заболотна - Кириллические издания типографии Супраслъского Благовещенского монастыря XVIII в., представленные в Национальной библиотеке Украины имени В. И. Вернадского
Iwan Almes - Księgi cyrylickie w bibliotekach monasterów bazyliańskich eparchii lwowskiej XVIII wieku
Роман Лизогубов - Супрасльская Азбука 1781 года как образец азбуки для церковно-приходских училищ конца XIX века
Zoja Jaroszewicz-Pieresławcew - Krąg odbiorców druków cyrylickich na podstawie zbiorów polskich
Denis Rusnak - Prawosławne wydawnictwa diecezji litewskiej w drugiej połowie
XIX wieku
Urszula Pawluczuk - Wydawnictwo prawosławnego duszpasterstwa w Afryce w latach 1943-1945
Sprawozdanie z działalności Akademii Supraskiej
Pożegnanie prof. Andrzeja Łapki
Książka w myśli filozoficzno-społecznej uważana jest za jedną z najwyższych wartości kultury. Wywiera ona znaczący wpływ zarówno na samą kulturę, jak i na formowanie człowieka, jego wyobrażeń czy umiejętności społecznych. Wynalazek druku natomiast niemiecki filozof Georg W. Hegel porównał do wynalezienia prochu. Druk nie tylko zmienił ilościowy zasób książek i grono ich czytelników, lecz także wywołał jakościowe przekształcenia w procesie kulturowym Europy. Współtowarzysząc odrodzeniowej rewolucji świadomościowej i intelektualnej, jak żaden inny wynalazek przyśpieszył rozwój materialnych form istnienia książki oraz kulturowego poziomu ludzkości, która z jednej strony otrzymała łatwiejszy dostęp do zamkniętych wcześniej źródeł wiedzy, z drugiej znalazła skuteczne narzędzie optymalnego jej przechowywania i przekazywania następnym pokoleniom.
Oddawany do rąk czytelnika kolejny numer „Latopisów Akademii Supraskiej” pt. Dawna cyrylicka księga drukowana: twórcy i czytelnicy poświęcony został szeroko rozumianej problematyce druku w cerkiewnej kulturze Słowian. Przedstawione tu prace badawcze są pokłosiem międzynarodowego sympozjum naukowego organizowanego przez Akademię Supraską we współpracy z Uniwersytetem w Białymstoku w przededniu obchodów jubileuszu 500-lecia praskiej inicjatywy wydawniczej Franciszka Sko- ryny (1517 r.), w którym uczestniczyli reprezentanci wielu ośrodków naukowych Białorusi, Litwy, Polski, Rosji, Słowenii, Ukrainy, Włoch.
Pierwsza na świecie drukowana księga cyrylicka pojawiła się w Krakowie około 1490 roku, później kolejno wychodzą druki w Czarnogórze (1492-1496), w Rumunii (1508-1512), w Pradze (1517-1520), od 1519 zaczynają swą działalność drukarnie cyrylickie w Wenecji i w serbskim Gorażde. W ciągu XVI wieku prawosławne drukarstwo słowiańskie nabiera niezwykłego rozmachu, będąc efektem bogatej tradycji rękopiśmiennej, rozwoju poglądów renesansowych i ożywienia kultury duchowej. Jego rozwój był związany ze skomplikowaną sytuacją polityczną, w jakiej znalazła się znaczna część Słowian po utracie niepodległości Bułgarii i Serbii na rzecz Imperium Otomańskiego, bądź zamieszkując terytoria, nad którymi panowali katoliccy władcy (Wenecja, Austria, Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie). Jedynym prawosławnym suwerenem był car moskiewski i także w jego państwie z wolna pojawi się sztuka drukarska. Różnorodność kontekstu poszczególnych inicjatyw wydawniczych, dzieje mecenasów, wydawców, drukarzy, specyfika wykonywania dzieł i ich czytelniczego obiegu od czasu powstania do czasów współczesnych, otwarły szerokie możliwości badań i refleksji.
Autorzy zgromadzonych w czasopiśmie artykułów prezentują wybrane problemy historii książki cerkiewnej, sylwetki cerkiewnych drukarzy oraz wydawców, ich typograficzne osiągnięcia, myśl filologiczną, koncepty teologiczno-parenetyczne anagrafiki
(przedmów, posłowii) druków cerkiewnych, materialne podstawy działalności drukarń. Podejmują także kwestie obiegu książki drukowanej i zróżnicowanego środowiska czytelniczego, wzajemnych relacji pomiędzy rękopisem a drukiem, zmieniającej się wraz z postępem kultury strony ilustracyjnej księgi, wypełniając lukę w aktualnym stanie wiedzy na poruszane tematy.
