o. Piotr Pietkiewicz - wikariusz parafii św. Eliasza w Białymstoku, kapelan Domu Pomocy Społecznej w Białymstoku dla osób niepełnosprawnych fizycznie i intelektualnie, opiekun parafialnego bractwa studentów i młodzieży pracującej, katecheta w VIII LO w Białymstoku.

Homilia wielkanocna św. Jana Złotoustego stała się nieodłącznym elementem nabożeństwa paschalnego w Cerkwi prawosławnej. W świętą noc Zmartwychwstania Pańskiego czyta się ją z wyjątkową uwagą, gdyż zawiera pewne szczególne przesłanie, pełne nadziei i radości. Skierowane jest ono do wszystkich wiernych bez wyjątku: tych sprawiedliwych i tych grzesznych, napełniając każdego paschalną miłością.

Świętego ojca naszego, Jana, arcybiskupa Konstantynopolitańskiego, Złotoustego, mowa katechetyczna na święty i światłonośny dzień najchwalebniejszego i zbawczego Zmartwychwstania Chrystusa, Boga naszego:

Jeśli ktoś jest uczciwy i pobożny, niech znajdzie radość w tej dobrej i pełnej światła uroczystości.
Jeżeli ktoś jest sługą roztropnym, niech wejdzie ciesząc się do radości Pana swego.
Jeżeli ktoś dźwigał postu udręki, niechże otrzyma dziś słuszną zapłatę.
Jeśli niósł trudy od pierwszej godziny, niech sprawiedliwą otrzyma należność.
Jeśli ktoś przyszedł po trzeciej godzinie, niech też świętuje z wdzięcznością.
Jeżeli ktoś dopiero po szóstej godzinie się dołączył, niech nie ma żadnej wątpliwości, ponieważ niczego nie traci.
Jeśli zaś ktoś pozbawił się nawet dziewiątej godziny, niech także o niczym nie wątpi, niczego się nie boi.
Jeśli ktoś dołączył się nawet o jedenastej godzinie, niech wcale nie boi się zwłoki.
Albowiem gościnny jest Pan. Przeto przyjmuje ostatniego, jak i pierwszego, i daje odpocząć tym, co o jedenastej godzinie przyszli, podobnie jak tym, którzy pracowali od pierwszej godziny.
I nad ostatnim się lituje i pierwszego wynagradza, i jednemu daje, i drugiego wspomaga.
I uczynki przyjmuje, i zamiary wita, i wysiłki szanuje, i chęci pochwala.
Przeto wejdźmy wszyscy do radości Pana swego: i pierwsi, i drudzy nagrodę przyjmiecie.
Bogaci i ubodzy, wszyscy razem się cieszcie.
Wstrzemięźliwi i leniwi, ten dzień uczcijcie.
Ci, co pościli i co nie pościli, weselcie się dziś.
Uczta nagotowana, rozkoszujcie się wszyscy.
Baranek przygotowany, niech nie wyjdzie nikt głodny.
Wszyscy nasyćcie się ucztą wiary, wszyscy przyjmijcie bogactwo miłosierdzia.
Niech nikt nie opłakuje ubóstwa, objawiło się bowiem wspólne Królestwo.
Niech nikt nie opłakuje grzechów, przebaczenie bowiem z Grobu zajaśniało.
Niech nikt nie lęka się śmierci, wybawiła bowiem nas Śmierć Zbawiciela.
Wygasił ją Ten, który był przez nią trzymany.
Ujarzmił piekło Ten, który zstąpił do piekła.
Zgorzkniało piekło, skosztowawszy ciała Jego.
I to właśnie przewidując, Izajasz tak wołał: piekło, mówił, zgorzkniało, spotkawszy Cię w otchłani.
Zgorzkniało, bo się opróżniło. Zgorzkniało, bo zostało oszukane.
Zgorzkniało, bo umarło. Zgorzkniało, bo zostało obalone.
Zgorzkniało, bo zostało skrępowane.
Przyjęło ciało, a nadziało się na Boga.
Przyjęło ziemię, a spotkało samo niebo.
Przyjęło to, co mogło widzieć, a wpadło w to,
czego nie mogło widzieć.
Gdzie więc, śmierci, jest twój oścień?
Gdzie twe, piekło, zwycięstwo?
Zmartwychwstał Chrystus – i tyś zostało zrzucone.
Zmartwychwstał Chrystus – i upadły demony.
Zmartwychwstał Chrystus – i weselą się Aniołowie.
Zmartwychwstał Chrystus – i życie świeci swą pełnią.
Zmartwychwstał Chrystus – i nikt martwy nie pozostał w grobie.
Chrystus bowiem powstawszy z martwych stał się pierwiastkiem umarłych.
Jemu chwała i królestwo na wieki wieków. Amen.
           
Autor w homilii przedstawia istotę prawosławnego przeżywania święta Wielkanocy. Całą liturgię wielkotygodniową i wielkanocną Cerkwi prawosławnej, śmierć krzyżową Chrystusa i Jego Zmartwychwstanie traktuje jako nierozłączne misterium zbawienia ludzkości. W tym misterium Chrystus występuje jako ten, który nagradza wysiłki i darowuje winy tak, że zbawienie nie jest naszym dziełem, ale wyłącznym darem Bożego Miłosierdzia. Nie ludzkie zasługi decydują, ale wyłącznie hojność Chrystusa w stosunku do wybawionej przez Niego ludzkości.
           
Każdy z nas powinien jednak uważać, aby jedenasta godzina nie przeminęła niezauważalnie w jego życiu.