Tytuł: Kuraszewo. Lata minione
Autor: Jerzy Plewa
Wydawca: Gmina Czyże, Design Studio, Stowarzyszenie dziedzictwo Podlasia
Hajnówka 2014
Oprawa: twarda
Format: 23 x 23 cm
Ilość stron: 264
ISBN 978-83-936219-1-0
Kuraszewo
Plewa Jerzy
Kuraszewo. Lata minione
Wydawnictwo „Kuraszewo. Lata minione” jest publikacją mającą na celu upamiętnienie mieszkańców istniejącej od blisko pięciuset lat podlaskiej wsi. Przez cały okres istnienia, po dzień dzisiejszy, opisywana w książce wieś była zamieszkała przez ruską, prawosławną ludność. Pomimo tego, że na przestrzeni dziejów wielokrotnie zmieniały się granice państw i w ślad za tym przynależność państwowa Kuraszewa jego mieszkańcy pozostawali zawsze wierni tradycjom poprzednich pokoleń. Szczególnie trudnym okresem okazał się XX wiek, w którym wieś przynależała do 6 różnych państw co często niosło ze sobą tragiczne w skutkach konsekwencje. Ciekawym, trwającym kilka lat, epizodem w historii Kuraszewa był okres kiedy to w latach międzywojnia władze II RP zamierzając doprowadzić do katolicyzacji i w dalszej kolejności polonizacji mieszkańców poprzez podstęp przekazały kuraszewską cerkiew we władanie neounitów, obrządek „wymyślony” wówczas przez hierarchów kościoła rzymskokatolickiego. Opór mieszkańców polegający na czynnym sprzeciwianiu się władzom cywilnym, policji państwowej i ostatecznie batalii sądowej doprowadził do fiaska koncepcji katolicyzacji wsi.
Opis historii Kuraszewa powstał na bazie zachowanych materiałów archiwalnych znajdujących się w archiwach Polski, Litwy i Białorusi. Równie ważnym źródłem wiadomości historycznych okazały się relacje przekazywane przez najstarszych mieszkańców wsi. Pozwoliły one na odtworzenia wielu faktów, które miały miejsce w XX wieku, a które nie były nigdy opisane.
Bardzo ważną częścią wydawnictwa jest kolekcja kilkuset starych fotografii zebranych wśród mieszkańców Kuraszewa. Dokumentują one wiejskie życie poczynając od czasów ostatnich lat imperium rosyjskiego na latach powojennych kończąc. Książka jest niskonakładowym wydawnictwem opracowanym na wysokim poziomie edytorskim.
Kuraszewski żniwiarz zbierający przed stu laty przy pomocy sierpa plony swojej ciężkiej pracy rolnika zapewne w najśmielszych swoich wyobrażeniach nie mógł sobie przedstawić, jak zmieni się jego „mała ojczyzna" w ciągu zaledwie wieku. Dotychczas przez całe stulecia kuraszewianie prowadzili prawie że niezmienne życie, przerywane jedynie wojnami, epidemiami i innymi klęskami elementarnymi niezależnymi od wiejskiej społeczności, a traktowanymi jako dopust boży. Dwudziesty wiek przyniósł nieznane dotychczas w historii przyśpieszenie. Jeszcze dzisiaj żyją ludzie, którzy w swoim dzieciństwie pasali gęsi, w młodości żęli zboże sierpem, następnie kosili kosą aby później przejść do etapu konnych żniwiarek, ciągnikowych snopowiązałek i wreszcie nowoczesnych kombajnów. W podobny sposób jak praca żniwiarza na przestrzeni stu lat zmieniały się właściwie wszystkie aspekty wiejskiego życia. Rozwój cywilizacyjny, jaki się dokonał w świecie, a w ślad za tym również w Kuraszewie, sprawił, że wiejskie życie stało się prostsze i łatwiejsze, ale jednocześnie coraz częściej pozbawione kultywowanych nieraz przez wieki zwyczajów i obrzędów, natomiast życie młodszego pokolenia mieszkańców Kuraszewa coraz bardziej upodabnia się do tego, które promowane jest z ekranu telewizora. Zachodzące zmiany zasługują na to, aby przynajmniej w niewielkiej części zostały zapisane. (Przedmowa, fragment)
